Λίγες μέρες πριν τις γιορτές διεξήχθη εντός (εν μέρει και εκτός) του ΕΜΠ μια πρωτοφανής αντιπαράθεση, της οποίας ιδιαίτερα το επίπεδο θα πρέπει να βάλει όλους μας σε σκέψεις. Αλλά μια και πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Με Προεδρικό διάταγμα 11/5/89 ιδρύθηκε στο ΕΜΠ το συνδεδεμένο με το τμήμα Ηλεκτρολόγων Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνίας και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με διοικητική και οικονομική αυτονομία. Ως σκοποί του ινστιτούτου βάσει του διατάγματος ετέθησαν:

• Η διεξαγωγή έρευνας, η ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και η μεταφορά τεχνολογίας
• Η ανάπτυξη της πληροφορικής στην Ελλάδα
• Η ανάπτυξη προϊόντων υψηλής τεχνολογίας για τη στήριξη της ελληνικής ηλεκτρονικής βιομηχανίας, η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και η αυτοματοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα

Το Π.Δ. καθόριζε σαφώς τις επιστημονικές περιοχές ενδιαφέροντος του ινστιτούτου καθώς επίσης και τις κατηγορίες δραστηριοτήτων που θα πρέπει να αναπτύσσει. Οι τελευταίες αναφέρονταν στο σχετικό Π.Δ. ως εξής:

1. Εκπονεί και διεξάγει μελέτες και ερευνητικά προγράμματα τα οποία αναφέρονται στην περιοχή των επιστημονικών ενδιαφερόντων του ινστιτούτου
2. Παράγει πρωτότυπα προϊόντα και παρέχει υπηρεσίες σχετικές με τις ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητές του
3. Προωθεί την ανάπτυξη σχέσεων και συνεργάζεται με άλλα ερευνητικά ιδρύματα του εσωτερικού ή εξωτερικού τα οποία ασκούν όμοια ή συναφή δραστηριότητα
4. Ειδικεύει επιστήμονες και τεχνικούς στους τομείς δραστηριότητάς του
5. Προμηθεύεται τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό
6. Αναπτύσσει οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα συναφή με τους σκοπούς τους.

Σαφώς επίσης καθορίζονταν και όλα τα λοιπά οργανωτικά και λειτουργικά δεδομένα του ΕΠΙΣΕΥ από το σχετικό Π.Δ. Να αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι ο Διευθυντής καθώς και το Δ.Σ. ως και σήμερα εκλέγεται από τη Σύγκλητο του ΕΜΠ μετά από εισήγηση του τμήματος ΗΜ&ΜΥ και αποτελείται από μέλη ΔΕΠ του τμήματος με βαθμό καθηγητή ή αναπληρωτή καθηγητή.

Έχοντας λοιπόν το ινστιτούτο λειτουργήσει όλο αυτό το διάστημα με τεράστιο ερευνητικό προϊόν και έχοντας στηρίξει ουσιαστικά τις μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα ΗΜ&ΜΥ, αλλά και τις προπτυχιακές σπουδές σε σειρά από μαθήματα διαφόρων τμημάτων του ΕΜΠ που χρησιμοποιούν το υπολογιστικό του κέντρο, κατέχει ήδη μια σημαντική θέση εντός του ΕΜΠ. Εκτός μάλιστα του υπολογιστικού κέντρου (πρώην εργαστήριο ΜΟΠ) το ινστιτούτο λειτουργεί πλέον και ένα σχετικά νέο άλλο μεγάλο εργαστήριο, αυτό της Φωτονικής Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών, το οποίο αποτελεί τιμητική δωρεά του μεγαλυτέρου εργαστηρίων Τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ, των Bell Laboratories. Παράλληλα έχει υλοποιήσει συνεργασίες με πλήθος από ιδρύματα τις Ανατολικής Ευρώπης, της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της Μέσης Ανατολής.

Όλα τα προηγούμενα ελάχιστα απασχόλησαν την πανεπιστημιακή κοινότητα και την Επιτροπή Ερευνών του ΕΜΠ μέχρι πρότινος. Στο διάστημα αυτό λόγω της αιχμής στην οποία βρίσκονται οι περιοχές έρευνας του ΕΠΙΣΕΥ, έφτασε αυτό να διεξάγει σημαντικότατο ποσοστό των συνολικών ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΜΠ. Ακόμη και αυτό όμως δεν τράβηξε πολλών το ενδιαφέρον. Τα πράγματα έγιναν άρδην διαφορετικά, όταν η ΓΓΕΤ προχώρησε στην επιχορήγηση για τη στήριξη των φορέων που εκτελούν ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα, ανάλογα με τον όγκο της δραστηριότητάς τους. Το αποτέλεσμα ήταν μεγάλο κομμάτι της συνολικής επιχορήγησης προς ΕΜΠ να αναλογεί στο ΕΠΙΣΕΥ.

Την πρώτη χρονιά που έγινε αυτό τα κονδύλια διοχετεύτηκαν στην Επιτροπή Ερευνών η οποία παρακράτησε σημαντικό ποσοστό από το αναλογούν στο ΕΠΙΣΕΥ ποσό. Κάτι ανάλογο θα πρέπει να συνέβη και στο ΑΠΘ. Μετά από προσφυγή καθηγητή του ΑΠΘ η ΓΓΕΤ αποφάσισε στο μέλλον να διαβιβάζει τα κονδύλια κατευθείαν στα ινστιτούτα. Η απόφαση αυτή δε φάνηκε να ικανοποιεί την Επιτροπή Ερευνών του ΕΜΠ η οποία έδειχνε να έχει διαφορετική άποψη.

Το αποτέλεσμα ήταν το ΕΜΠ να ζήσει στιγμές αντιπαράθεσης πρωτοφανούς τόνου στη σύγκλητο και στα πρυτανικά γραφεία. Η αντιπαράθεση έφτασε μέχρι και την προσπάθεια κατασυκοφάντησης, κατά τα άλλα διακεκριμένων πανευρωπαϊκώς καθηγητών του τμήματος ΗΜ&ΜΥ. Η απάντηση σε ανάλογο κλίμα που δόθηκε από το τμήμα ΗΜ&ΜΥ ήταν ένα ψήφισμα για παρατυπία στη σύνθεση της Επιτροπής Ερευνών αφού δεν αποτελείται από αναπληρωτές καθηγητές (κατ’ ελάχιστον) καθηγητές, κάτι που στρέφεται ευθέως εναντίον του αρμόδιου Αντιπρύτανη κ.Πολύζου. Σε κρίσιμη συνεδρίαση της συγκλήτου ετέθησαν απίστευτα ερωτήματα προς το ΕΠΙΣΕΥ όπως: γιατί κάνετε την έρευνα που προβλέπει το Π.Δ. κύριοι ΗΜ&ΜΥ, γιατί το ΕΠΙΣΕΥ δίδει υποτροφίες αφού αυτό θα μπορούσε να το κάνει και η Επιτροπή Ερευνών και (ίσως το εντυπωσιακότερο) γιατί δεν επιστρέφουμε στην εποχή όπου το ακριβότερο όργανο στο εργαστήριο ήταν το φωτόμετρο!!!

Όλα τα παραπάνω πέρα από το ότι αποκαλύπτουν τον εκνευρισμό ορισμένων εν όψη πρυτανικών εκλογών υπογραμμίζουν ένα βασικό θεμελιώδες ερώτημα που μένει αναπάντητο στο ΕΜΠ, αλλά και γενικότερα στη χώρα μας. Το ερώτημα είναι αν πράγματι είμαστε ένα τεχνικό πανεπιστήμιο, όπως κάπου αναφέρει το όνομά μας. Αν θέλουμε να εντασσόμεθα στον ερευνητικό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πάντα καταλήγει μέχρι το τελικό προϊόν ή θέλουμε να τραβήξουμε το δικό μας δρόμο αλλά φυσικά χωρίς επιχορηγήσεις. Αν αντιλαμβανόμαστε ότι η εκπαίδευση των μεταπτυχιακών αποτελεί και αυτό σημαντικότατο μέρος της ακαδημαϊκής δραστηριότητας του ΕΜΠ ή μήπως το βλέπουμε σαν ένα αναγκαίο κακό. Ακόμη πιο περίεργο είναι ότι κανείς στην Επιτροπή Ερευνών και στη Σύγκλητο δεν έχει μέχρι σήμερα επιδιώξει και οργανώσει να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση ώστε να απαντηθούν αυτού του είδους τα ερωτήματα. Να πάρουμε θέση απέναντι σε ζητήματα που άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ έχουν αντιμετωπίσει εδώ και δεκαετίες. Παρόλα αυτά θέλουμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα και μιλήσουμε σε ένα επίπεδο παραπάνω χωρίς να έχουμε εξετάσει τα θεμέλια.

Για την ιστορία αναφέρω ότι από ό,τι μάθαμε το θέμα τελικά έκλεισε με υποχώρηση του ΕΠΙΣΕΥ να δεχθεί την παρακράτηση του μισού της επιχορήγησης από την Ε.Ε., με τον όρο να του αποδοθεί το υπόλοιπο σχετικά γρήγορα ώστε να μην του παρακρατηθούν κατ' ουσίαν και οι τόκοι.

Ελπίζουμε κάποια στιγμή στα αναπάντητα θεμελιώδη ερωτήματα να δοθούν συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις χωρίς πολιτικά ταμπού, ώστε στο μέλλον να μην ξαναδούμε παρόμοια φαινόμενα, τουλάχιστον εντός ΕΜΠ.

Σεραφείμ Κοτρώτσος ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (Ηλεκτρολόγος Μηχ.& Μηχ Η/Υ) Άλλα άρθρα του