ΝΥΓΜΑ: Το ερευνητικό έργο, αν μη τι άλλο, στο παρελθόν αποτελούσε (ελπίζουμε και στο μέλλον) ένα από τα καυχήματα του Ιδρύματος, αυτό που του έδινε τη δυνατότητα να μη βρίσκεται στη δεινή οικονομική κατάσταση που πολλά άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας βρίσκονται. Μια εθνική επιχορήγηση (matching funds) από τη ΓΓΕΤ αρκούσε να αλλάξει το κλίμα; Τι είναι αυτό αλήθεια που όψιμα έκανε τα ερευνητικά προγράμματα να αποτελούν σημείο διένεξης, αν όχι ανοιχτής σύγκρουσης, η οποία να φτάνει μέχρι και σε δημοσιεύσεις στον ημερήσιο τύπο;

Πολύζος: Η ύπαρξη ευχάριστων γεγονότων δεν σημαίνει ότι από αυτά δεν αναδεικνύονται προβλήματα. Στην περίπτωση αυτή εμφανίστηκε ένα πρόβλημα που προέκυψε από τον τρόπο που το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών & Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) αποφάσισε -ή άρχισε- να ακολουθεί μια τακτική ή οποία δεν ήταν σύμφωνη με τις μέχρι τότε αποφάσεις του Ιδρύματος (ΕΜΠ). Οι αποφάσεις αυτές λένε ότι όλα τα ερευνητικά προγράμματα περνάνε μέσα από τον Ειδικό Λογαριασμό Έρευνας (ΕΛΕ). Και αυτό μέχρι πρότινος ετηρείτο συστηματικά και απαραβίαστα από όλους. Από μια στιγμή και μετά, με κάποια απόφαση...

Ν: Της διοίκησης του Ινστιτούτου;

Π: Δεν το ξέρω, πάντως ορισμένα προγράμματα δεν έρχονται στον ΕΛΕ, με αποτέλεσμα όταν χρειάστηκε η ΓΓΕΤ να καταγράψει τα χρήματα που ως Εθνική Συμμετοχή δίνει στα ερευνητικά προγράμματα, εμφανίστηκε σειρά προγραμμάτων που δεν έχουν περάσει στον ΕΛΕ. Αυτό δεν είναι σύμφωνο με τις μέχρι τώρα αποφάσεις και θα πρέπει τάχιστα και άμεσα προς όφελος του Ιδρύματος, να επανέρθει η προηγούμενη κατάσταση. Και γι' αυτό υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη απόφαση της Συγκλήτου και... το γοργόν και χάριν έχει.

Ν: Η απόφαση της Συγκλήτου τι αναφέρει;

Π: Λέει ότι όλα τα προγράμματα έστω και εκ των υστέρων περνάνε από τον ΕΛΕ.

Ν: Ασχέτως αν είναι πρόγραμμα του Ινστιτούτου ή όχι;

Π: Δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Τα Ινστιτούτα αυτή τη στιγμή είναι στα πλαίσια του Ιδρύματος. Εκτός βέβαια αν το ίδιο το Ινστιτούτο θέλει να θέσει τέτοιο θέμα. Εγώ δεν το θέτω έτσι γιατί έχω ακούσει ότι οι όλοι οι συνάδελφοι του Ινστιτούτου και καλοπροαίρετα και πολύ σωστά λένε ότι λειτουργούν μέσα στα πλαίσια του Ιδρύματος.

Ν: Ποιος πιστεύετε είναι ο ρόλος των Ινστιτούτων;

Π: Τα ινστιτούτα δημιουργήθηκαν με έναν νόμο του Σουφλιά το 1985. Τότε πράγματι μπορεί κανείς να πει ότι είχαν κάποιο λόγο ύπαρξης, με την έννοια ότι ήταν ευέλικτες μονάδες με τη δυνατότητα να φέρουν οριζόντιες δράσεις, που ως τώρα μεταξύ τους δε συντονίζονται. Υπάρχουν τα κλασικά εργαστήρια των τομέων που με βάση τη νομοθεσία δεν είναι δυνατόν να είναι διατμηματικά. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Γιατί για παράδειγμα ένα εργαστήριο να μην είναι του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Ηλεκτρολόγων και Αρχιτεκτόνων; Επειδή λοιπόν υπήρχε αυτό το κενό στη διατμηματική συνεργασία, τα ινστιτούτα εμφανίστηκαν να είναι μια καλή πρωτοβουλία. Επιπλέον έχουν δυο στοιχεία που τα κάνουν ιδιαίτερα ελκυστικά. Το ένα είναι η απαλλαγή από Φ.Π.Α. επί των αγορών, πράγμα που χρησιμοποίησε και το Ίδρυμα σε κάποιες αγορές εξοπλισμού μεγάλου κόστους. Το άλλο είναι ότι δεν εμπίπτουν στη νομοθεσία περί προσλήψεων.

Αν πράγματι το ινστιτούτο σε κάποια στιγμή είχε λόγο ύπαρξης για να καλύψει τις αδυναμίες της διεπιστημονικής συνεργασίας, σήμερα τίθεται το ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει ένα ΝΠΙΔ στα πλαίσια ενός ΝΠΔΔ. Αυτή τη στιγμή είναι λίγο ασύμβατο.

Ν: Σήμερα πώς βλέπετε το ρόλο του Ινστιτούτου; Το θεωρείται περιττό;

Π: Το ίδιο το ινστιτούτο θα όφειλε να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του. Επιστημονικά δεν τίθεται από κανέναν θέμα να μην υπάρξει το ΕΠΙΣΕΥ, γιατί βρίσκεται στην αιχμή μιας επιστημονικής περιοχής, που και έχει αναπτυχθεί στο ίδρυμα αλλά και λόγω κοινοτικών και άλλων χρηματοδοτήσεων έχει πάρα πολλές ευκαιρίες. Από την άλλη πλευρά τα όποια στοιχεία δημιουργούν εμπλοκές, αφήνουν ερωτηματικά που έχουν να κάνουν με οικονομική διαχείριση, δηλητηριάζουν οποιαδήποτε επιστημονική συνεργασία. Είναι κρίμα από ένα θέμα οικονομικής διαχείρισης να μένουν μετέωρες επιστημονικές εργασίες. Η Σύγκλητος διαπίστωσε ορισμένα πράγματα, πρότεινε μια διαδικασία (υπάρχει συνεργασία στην κατεύθυνση αυτή) και ήδη οι ορκωτοί λογιστές ελέγχουν τα οικονομικά του Ινστιτούτου. Απλά απομένει στο προσεχές χρονικό διάστημα -και ας είναι λιγάκι σύντομο- να αποσαφηνιστεί ακόμη καλύτερα ο ρόλος του. Για παράδειγμα θα μπορούσαν, για να μην έχουμε αυτές τις οικονομικές διαφορές (εντός εισαγωγικών), να κοστολογηθούν οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται, γιατί τα Ινστιτούτα πρέπει να είναι εντός Ιδρύματος, αν είναι να παραμείνουν. Αν τυχόν τα Ινστιτούτα, όπως ορισμένα του Πανεπιστημίου Αθηνών, χρησιμοποιήσουν τη δυνατότητα που πράγματι τους παρέχει ο νόμος να νοικιάσουν χώρους εκτός Ιδρύματος, να αρχίσουν μέσω αυτού του μηχανισμού να καταθέτουν προτάσεις και να παίρνουν προγράμματα, τότε δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο παρά τη διαπίστωση που κάνει ο Δρακόπουλος (Πρύτανης του Πανεπιστημίου) ότι είναι ανταγωνιστικά σε σχέση με το Πανεπιστήμιο. Δημιουργούνται ανταγωνιστικές σχέσεις.

Ν: Υφίσταται κάτι τέτοιο με το ΕΠΙΣΕΥ;

Π: Από τη στιγμή που θα λυθούν οι οικονομικές-διαχειριστικές διαφορές, πράγματι πιστεύω ότι δεν υπάρχει θέμα. Και επαναλαμβάνω στο ΝΥΓΜΑ ότι πριν από ενάμισι χρόνο που είχαμε πάλι συζητήσει, σας είχα πει ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα, γιατί ακολουθούσαμε σχεδόν κατά γράμμα όλες τις αποφάσεις.

Ν: Πώς θα βλέπατε την ίδρυση κι άλλων ΕΠΙ συνδεδεμένων με άλλα τμήματα του ΕΜΠ; Φημολογείται ότι κάποιοι ήδη το ζητούν.

Π: Είναι μια τάση φυγόκεντρη. Αν δημιουργείται ένα Ινστιτούτο σε μια επιστημονική περιοχή αιχμής και αρχίζει και έχει πλέον αυτοσκοπό το θέμα της δικής του διαχείρισης, αρχίζουν πλέον και άλλα τμήματα, όσο και αν είναι μικρότερη η ερευνητική τους επίδοση, να οραματίζονται ότι και αυτοί μπορούν να ασκήσουν μια πολιτική. Υπάρχουν χονδρικώς δυο μεγάλες κατευθύνσεις. Η μία είναι να υπάρχει κεντρική ΕΕ και μετά παραρτήματα. Ανά τμήμα; Πιθανώς μετά θα πάμε στον τομέα, έως και στη μονάδα. Και θα κατακερματιστούμε και θα τρέχουμε πλέον σε ένα άλλο επίπεδο.

Ν: Γιατί νομίζετε ότι προσπαθούν να απεμπλακούν τα Ινστιτούτα; Νομίζετε ότι απλώς είναι θέμα διαχείρισης;

Π: Τα ινστιτούτα γενικώς λένε ότι είμαστε πιο ευέλικτα ως μικρές μονάδες, άρα λιγότερο γραφειοκρατικές. Πράγματι υπάρχει ένας κίνδυνος ακόμα και μια ΕΕ (και του Πολυτεχνείου) να γραφειοκρατικοποιηθεί με την πάροδο του χρόνου. Δεν νομίζω όμως ότι έχουμε φθάσει ακόμα σε τέτοιο σημείο. Επί του παρόντος υπάρχει ευλυγισία. Πιθανώς όσο μεγαλώνει ο ΕΛΕ να υπάρξουν σημεία κόπωσης. Για το λόγο αυτό η ΕΕ προσέλαβε ήδη πέντε υπαλλήλους γραμματειακής υποστήριξης και θα προσλάβει άλλους δυο λογιστικής αποφοίτων Πανεπιστημιακής στάθμης με σκοπό να μειώσει αυτές τις γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες.

Ν: Υπάρχει θέμα αποδοχών;

Π: Πράγματι υπάρχει ένα τέτοιο θέμα. Η Σύγκλητος αποφάσισε να παρακολουθήσει στενά αυτό που επιτάσσει η νομοθεσία: τα μέλη ΔΕΠ δικαιούνται να έχουνε διπλασιασμό των αποδοχών τους από ερευνητικές δραστηριότητες. Υπάρχει μία μικρή ασάφεια στο νόμο την οποία όμως ήρθε η Σύγκλητος και κάλυψε. Πέραν του γεγονότος ότι το Πανεπιστημιακό μισθολόγιο πολύ απέχει από τα πλαίσια μίας αξιοπρεπούς διαβίωσης, εμείς οφείλουμε, ώσπου να βελτιωθεί, μερικά πράγματα να τα τηρούμε. Η Σύγκλητος λοιπόν είπε ότι κανένας δεν δικαιούται πάνω από το 100% επιπλέον των αποδοχών του.

Ν: Γίνεται έλεγχος για πιθανή υπέρβαση και για τα μέλη ΔΕΠ που συμμετέχουν στα προγράμματα του ΕΠΙΣΕΥ;

Π: Αυτή τη στιγμή εγώ μπορώ να πω πώς το βλέπω ως ΕΕ. Θεωρώ ότι πρέπει να ισχύει το 100% για το σύνολο των ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Ν: Το ζήτημα όμως είναι πώς ελέγχεται αυτό.

Π: Μέσω του κεντρικού υπολογιστή. Πάρα πολύ εύκολα. Η ΕΕ έχει ένα τέτοιο μηχανογραφικό σύστημα που ελέγχει ενδεχόμενες υπερβάσεις σε ετήσια βάση. Στο παρελθόν που εντοπίστηκαν κάποιες υπερβάσεις, τα μέλη ΔΕΠ κλήθηκαν και σταδιακά τις τακτοποίησαν. Το ίδιο σύστημα να ισχύσει λοιπόν και για τα Ινστιτούτα. Σήμερα, μιας και το Ινστιτούτο δεν έχει κοινή διαχείριση, δεν ισχύει. Το Ινστιτούτο έχει δική του διαχείριση και δικό του λογαριασμό οπότε η ΕΕ δεν μπορεί να ελέγξει τα προγράμματα και να αθροίσει τις αποδοχές.

Ν: Γίνεται έλεγχος για υπερβάσεις από το Ινστιτούτο όπως από την ΕΕ;

Π: Λέει ότι γίνεται και δεν έχω κανένα λόγο να μην το πιστεύω. Αλλά πρέπει αυτά τα ποσά να αθροίζονται με αυτά της ΕΕ. Και σήμερα αυτό δεν συμβαίνει.

Ν: Από την πλευρά του Ινστιτούτου εκφράζεται η άποψη ότι με τον ίδιο τρόπο που δεν νοείται να ελεγχθεί το εισόδημα ενός μέλους ΔΕΠ από εξωτερικές δραστηριότητες (μελέτες κ.λπ.) με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το εισόδημα από το Ινστιτούτο που είναι αυτοδιαχειριζόμενο ΝΠΙΔ.

Π: Όχι, δε συμφωνώ. Πιστεύω ότι επειδή τα επιχορηγούμενα ερευνητικά προγράμματα είναι πολλά, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί.

Ν: Το τμήμα Η.Μ. & Μ.Υ. εξέδωσε πρόσφατα σε Γ.Σ. επιστολή προς τον Πρύτανη που αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "αισθάνεται ότι βρίσκεται υπό διωγμό" από την παρούσα διοίκηση του ΕΜΠ.

Π: Δεν συμφωνώ καθόλου. Θα είναι πραγματικά τελείως λάθος, όταν υπάρχουν κάποιες διαφωνίες ή ζητούνται κάποιες διασαφηνίσεις, να θεωρούνται ως επιθέσεις κατά Τμημάτων ή ομάδων μελών ΔΕΠ.

Ν: Σε Γενική Συνέλευση του τμήματος Η.Μ. & Μ.Υ. έγινε μακροσκελής συζήτηση πάνω σε παρατυπία που υπήρχε, και πιθανώς συνεχίζει να υφίσταται, σε σχέση με τη σύνθεση της Ε.Ε., ότι δηλαδή δεν έχουν όλα τα μέλη το βαθμό και το ερευνητικό έργο που απαιτείται. Υπάρχει τέτοιο θέμα;

Π: Γενικότερα η ΕΕ έχει αποδείξει και στο παρελθόν ότι επιμένει σε συνθέσεις που εκπροσωπούν περισσότερο την ουσία και λιγότερο τους τύπους. Πάντως η ΕΕ απαρτίζεται σήμερα από Καθηγητές και Αναπληρωτές Καθηγητές όπως ορίζει το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Είχε γίνει συζήτηση για κάποιον Καθηγητή στο παρελθόν που ήταν Επίκουρος, αλλά δεν νομίζω ότι θα πρέπει να επιμένουμε σε τέτοια σημεία.

Ν: Φημολογείται ότι υπάρχει γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου του ΕΜΠ, η οποία δικαιώνει το ΕΠΙΣΕΥ. Αληθεύει κάτι τέτοιο;

Π: Ο νομικός σύμβουλος λέει ότι πράγματι το ΕΠΙΣΕΥ είναι αυτοδιοικούμενο. Λέει τον τύπο. Αυτοδιοικούμενο όμως από μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας; Αν πιαστούμε από το γράμμα του νόμου δεν κάνουμε τίποτα.

Ν: Δηλαδή είναι νομικά κατοχυρωμένο. Επομένως το θέμα είναι ηθικό;

Π: Όχι, είναι πανεπιστημιακή δεοντολογία. Η πανεπιστημιακή κοινότητα λέει ότι πριν από τους νόμους έχουμε τους εσωτερικούς νόμους, δηλαδή τις αποφάσεις της Συγκλήτου. Για το Ινστιτούτο δεν υπάρχει σημείο αναφοράς; Επειδή είναι ανεξάρτητο ΝΠΙΔ δεν πρέπει να δίνει καμία αναφορά, ούτε στο Τμήμα; Το Ίδρυμα δεν πρέπει να ξέρει τι γίνεται; Τότε το Ίδρυμα δεν πρέπει να το αναγνωρίζει. Να κλείσει τις πόρτες, να κλείσει τις βάνες, να πει ούτε ηλεκτρικό σου δίνω, ούτε τίποτα. Τότε θα ήταν ένας πόλεμος.

Ν: Αν δεν υπάρξει συμμόρφωση, πιστεύετε ότι θα καταλήξουμε σε μια τέτοια κατάσταση;

Π: Δεν το πιστεύω ότι υπάρχει περίπτωση να μην υπάρξει συμμόρφωση. Θα ήταν εις βάρος όλων. Να κατεβάσω τον διακόπτη του ηλεκτρικού; Το πιο μεγάλο λάθος. Η ως τώρα λειτουργία ήταν εντός του Ιδρύματος. Χρησιμοποιώ ένα νομικό πλαίσιο για να έχω ευκινησία και αποτελεσματικότητα, όμως όταν έρχεται σε αντίθεση με τον τρόπο λειτουργίας του ιδρύματος, προέχει ο τελευταίος. Εδώ είμαστε πανεπιστημιακός χώρος, έχουμε τους δικούς μας κανόνες του παιχνιδιού... Γι'αυτό οδηγήθηκαν κάποια Ινστιτούτα και νοίκιασαν χώρους εκτός και δεν τους βλέπει πια κανένας.

Ν: Δεν το φοβάστε αυτό για το Πολυτεχνείο;

Π: Και βέβαια το φοβάμαι αν επικρατήσουν ποδοσφαιρικές τάσεις. Γι'αυτό η όλη προσπάθεια γίνεται με μεγάλη ανεκτικότητα. Νομίζω ότι υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα και συνεχίζει να υπάρχει. Γι'αυτό προσπαθώ ο τόνος να είναι στο επίπεδο της καλής συνεργασίας.

Ν: Σε μια από τις συζητήσεις που έγιναν πρόσφατα για το θέμα του ΕΠΙΣΕΥ, ακούστηκε ότι το ΕΠΙΣΕΥ θα ήταν πρόθυμο να πληρώσει τα λειτουργικά έξοδα με τα οποία επιβαρύνει το ίδρυμα (νοίκι, ρεύμα, τηλέφωνο κ.λπ.) υπήρξε όμως υπαινιγμός για κοστολόγηση των ακαδημαϊκών προσφορών (εργαστηριακών μαθημάτων) του ΕΠΙΣΕΥ.

Π: Οι ακαδημαϊκοί δεν κοστολογούν τέτοια πράγματα. Δεν κοστολογείται παραδείγματος χάρη η παροχή εκπαιδευτικού έργου. Η κοστολόγηση όμως κάποιων εγκαταστάσεων που χρησιμοποιεί το ΕΠΙΣΕΥ είναι θέμα πολιτικής του ιδρύματος.

Ν: Υπάρχει δηλαδή θέμα κοστολόγησης;

Π: Αν κανείς τραβάει το σκοινί και υπερκοστολογηθούν οι εγκαταστάσεις είναι σαν να το κλείνεις. Το να τις κοστολογήσω μία δραχμή σημαίνει ότι θέλω να το υποστηρίξω. Είναι θέμα πολιτικής για να παραμείνει εντός ιδρύματος.

Ν: Για να κλείσουμε, τελικά εκκρεμεί η εθνική επιχορήγηση, δεν έχει δηλαδή αποδοθεί στο μέρος που τελικά αναλογεί στις διάφορες ερευνητικές ομάδες και δη στο ΕΠΙΣΕΥ;

Π: Σύμφωνα με την απόφαση της Συγκλήτου θα ισχύσει ο αλγόριθμος που ίσχυσε για τις κρατικές επιχορηγήσεις της περασμένης χρονιάς προς τα Ανταγωνιστικά Προγράμματα. Δηλαδή το 50% θα πάει στην ερευνητική ομάδα, το 33% θα πάει στο Ίδρυμα και το 17% στο αρμόδιο Τμήμα. Ειδικότερα για τα προγράμματα του ΕΠΙΣΕΥ που πέρασαν ή θα περάσουν από τη διαδικασία έγκρισης της ΕΕ θα διανεμηθούν στο τμήμα Ηλ/γων και στους επιστημονικούς υπευθύνους τα ανάλογα ποσά (50%+17%) και θα κρατηθεί προσωρινά το ποσοστό που αναλογεί στο ΕΠΙΣΕΥ μέχρι να τακτοποιηθούν οι πιθανές λογιστικές εκκρεμότητες προς την ΕΕ.

Σεραφείμ Κοτρώτσος ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (Ηλεκτρολόγος Μηχ.& Μηχ Η/Υ) Γιάννης Ξηρουχάκης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (διδάκτωρ τρομάρα μου...)