(μήπως θα έπρεπε να ξαναδιαβάσουμε τον Παπαδιαμάντη?)

Ποτέ δεν πίστεψα ότι διδασκόμαστε από το παρελθόν. Είχα πάντα μία αμυδρή εντύπωση ότι ημιμαθείς και κατασταλαγμένοι άνθρωποι με κάποια εξουσία στα χέρια τους, υπερασπίζονται τη «δύναμη της ιστορίας» και τις «κυκλικές» της ιδιότητες ώστε να υποχρεώνουν τους εν δυνάμει υπηκόους τους να περιστρέφονται γύρω από τα ίδια τετριμμένα είδωλα, ιδέες και γεγονότα.

Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν δεν θα διάβαζα ποτέ τον «ταπεινό Σκιαθίτη» γιατί είχα αυτή την αμυδρή εντύπωση για το παρελθόν και τα διδάγματά του.

Ακούγοντας αυτές τις μέρες τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, είχα ένα «Παπαδιαμάντειο φλας», που ήταν τελείως απροσδόκητο για τις αρχές μου. Προσπάθησα να βάλω σε μία τάξη τις σκέψεις μου και να που κατέληξα.

Ο μέσος νους προσπαθώντας να προσεγγίσει τα δυσθεώρητα νούμερα και τα τεράστια χρηματικά ποσά που κινεί η κρατική μηχανή, αντιδρά με ένα είδος ιλίγγου και πολύ γρήγορα αφήνει άλλους να κάνουν τους λογαριασμούς και πολύ εύκολα δίνει το «καλώς έχει» στους κυβερνώντες για να συνεχίσουν το έργο τους.

Είναι μάλιστα πολύ συχνό το γεγονός να εκφέρονται καθημερινά από όλους σχεδόν τους Έλληνες–χωρίς να παραλείπουν και εκείνο το τελικό αδιέξοδο : «Τι να κάνουμε?»-αναλύσεις και λύσεις επί του προϋπολογισμού με ένα βαθυστόχαστο τρόπο όπου πολλάκις συγχέονται τα ποσά των κρατικών δαπανών με τα αμύθητα ποσά των τζακπότ των τυχερών παιχνιδιών. Φυσικά κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι συμβαίνει και κανείς δεν φαντάζεται ότι θα μπορούσε να εισέλθει σ’ αυτή την Ελντοράντεια ομίχλη του προϋπολογισμού χωρίς να χαθεί στο δρόμο.

Για τους πρακτικούς ανθρώπους της εποχής μας είναι σημαντικότερος (προφανώς) ο ατομικός η οικογενειακός προϋπολογισμός τους παρά η λύση του αινίγματος για το πού ξοδεύεται το κρατικό χρήμα–πράγμα που απασχολεί συνήθως τηλεοπτικά παράθυρα και ευσυνείδητους τηλεθεατές.
Θα μου επιτρέψετε τώρα να επιστρέψω για λίγο στον «συντηρητικό» Παπαδιαμάντη.(ζητώ συγνώμη για την απουσία περισπωμένης και πνευμάτων)«…… ο Αλέξανδρος Χάραυλος , ο ίδιος όστις πηδαλιουχών ποτέ εν μακρώ ταξιδίω , κατά την Μαύρην Θάλασσαν, επί μεγάλου πλοίου, την νύκτα , ηρωτήθη υπό του πλοιάρχου, περιπατούντος κατά μήκος του καταστρώματος από την πρύμνην έως την πρώραν: « Τι έχεις βρε Αλέξανδρε και αναστενάζεις?» κ’ εκείνος απήντησε : «Συλλογίζομαι, καπετάνιε, πως θα τα πληρώσουμε, τόσα εκατομμύρια που χρωστάει το Έθνος!» , ούτος λοιπόν ο Αλέξανδρος Χάραυλος , ολίγον πέραν του δέοντος αφελής».

Δεν θα καταφέρω αυτή τη στιγμή να «συλλογιστώ» τις πιθανές σκέψεις ενός άλλου σύγχρονου νυχτερινού πηδαλιούχου που πριν από αρκετούς μήνες πλησιάζοντας τη Πάρο μας έκανε να σκεφτούμε όχι μόνο τα 82 θύματα αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό ( κυρίως σε σχέση με τα ναυτιλιακά δρώμενα στο λιμάνι του Πειραιά). Θα μείνω μόνο στο πιθανό συμπέρασμα ότι ίσως η ενασχόληση με τον προϋπολογισμό είναι χόμπυ για αφελείς.

Όμως εδώ θα τονίσω και κάτι άλλο:

Συνήθως, όσοι αρχίζουν μία συζήτηση με ιδιαζόντως ευμεγέθη χρηματικά ποσά έχουν κάτι να κρύψουν.

Πολλές φορές προσπαθούν να καλύψουν γεγονότα που το ύψος των δαπανών τους δεν επιτρέπει να υπεισέρχεται ο μέσος νους.

Το συμπέρασμα όμως είναι πάντα το ίδιο και απλοϊκά σήμερα εκφράζεται με εκείνο το χαριτωμένο σλόγκαν από την διαφήμιση στη τηλεόραση : «Που πας ρε Καραμήτρο ?» κυρίως για να αποτρέψει τον «Καραμήτρο» από το πιθανό ξεσκέπασμα μίας συγκάλυψης.

(Να ξαναδιαβάσουμε τον Παπαδιαμάντη ? Ίσως. Μόνο αν δεν θέλετε να χάσετε αυτό το διήγημα με τον «ολίγον πέραν του δέοντος αφελή» Αλέξανδρο ,είναι το «Ολόγυρα στη λίμνη» είναι μία αναδρομή στο παρελθόν και αναφέρεται σε ένα ανεκπλήρωτο εφηβικό έρωτα με όλη εκείνη τη μαγεία και τη λεπτομερή περιγραφική διάθεση του Παπαδιαμάντη και γράφτηκε εν έτει 1892).

Ιωάννινα 30-12-2001

THEODOROS PRITZIS ΙΑΤΡΙΚΗ