1-8 Δεκεμβρίου έλαβε χώρα το 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Νέων Μέσων για την Τέχνη, στα πλαίσια του οποίου οργανώθηκε διεθνές συμπόσιο αρχιτεκτονικής με θέμα "Αθήνα : αναδυόμενη μητρόπολη;". Ο χώρος ήταν διαφορετικός από πέρισυ (όσοι είχαν πάει θα θυμούνται την κοσμοσυρροή στη Σχολή Καλών Τεχνών και στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού στην οδό Πειραιώς). Φέτος, σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο, και την Ελληνοαμερικανική Ένωση, είχαμε την τύχη να απολαύσουμε σε ευχάριστο χώρο ταινίες μικρού μήκους και ντοκυμαντέρ, με πρωτοτυπία και κοινωνικό προβληματισμό. Το συμπόσιο (3,4 κα ι5/12), έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου, όπου παρουσιάστηκαν τα παρακάτω θέματα από τους ομιλητές.

Ο μύθος της πόλης-Mythicity

Η σύγχρονη Αθήνα, με αφετηρία την ανάδειξή της ως πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους το 19ο αιώνα, αναπτύσσεται πάνω στο μύθο της αρχαίας Αθήνας, άλλοτε αποκρύπτοντας και άλλοτε αναδεικνύοντας τα αρχαία ερείπιά της. Το μυθικό αττικό τοπίο, μετά την έντονη μεταπολεμική ανοικοδόμιση, συρρικνώθηκε χωρικά, και αποκαλύπτεται αποσπασματικά χωρίς ενιαία αντίληψη. Η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων είναι μια από τις προτεινόμενες λύσεις, ποιό όμως είναι το αποτέλεσμα ενός κέντρου-μουσείου, και ποιό το μέλλον της περιφέρειας, λαμβάνοντας υπόψη την αττική ύπαιθρο, τη θάλασσα, τα βουνά, την ενδοχώρα ως συντελεστές του αρχαϊκού μύθου αλλά και της σύγχρονης πολεοδομικής ανάπτυξης; Ομιλητές: Μανώλης Κορρές, Γιώργος Τζιρτζιλάκης, Ζήσης Κοτιώνης, Δημήτρης Φιλιππίδης, συντονιστής Γιάννης Πολύζος.

Πόλη και διαφορετικότητα-Divercity

H ανάπτυξη της Αθήνας πραγματοποιήθηκε με την εισροή εσωτερικών μεταναστών, δημιουργώντας μια ενιαία συνείδηση του τόπου βασισμένη στην κοινή πολιτισμική ταυτότητα των κατοίκων, προσομοιάζοντας την Αθήνα με ένα "μεγάλο χωριό". Σήμερα, οι μετανάστες από τις βαλκανικές χώρες, την Ασία και την Αφρική, δημιουργούν έντονες διαφοροποιήσεις στους κατοίκους μέσα από τη διαφορετικότητα του πολιτισμού τους, οπότε η έννοια του «μεγάλου χωριού» αντικαθίσταται από τη μητροπολιτική διάσταση της πόλης, ως παραγωγική συνύπαρξη διαφορετικών ομάδων, συμφερόντων, γλωσσών και ιστορίας. Σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση της μικρής κλίμακας, τη συγκέντρωση του εμπορίου, της διασκέδασης και της δημόσιας διημέρευσης σε μεγάλους χώρους, οδηγεί στην κρίση της γειτονιάς και της μικρής κλίμακας κατοίκηση. Πώς μπορεί η ανάπτυξη της πόλης να συνδυάσει τη σύγχρονη αστική ζωή και τη μικρής κλίμακας κατοίκηση, τη διαφορετικότητα του αστικού πληθυσμού με μια βλέψη μητροπολιτική αλλά συλογιζόμενη όμως τον αδύναμο κάτοικο; Ομιλητές: John Thackara, Αριστείδης Αντονάς, James Faubion, Γιάννης Τσιώμης, Saskia Sassen, συντονιστής Χρήστος Παπουτσάκης.

Μεγάλη κλίμακα και δημόσιος χώρος-Megacity

Τα έργα μεγάλης κλίμακας, μετατρέπουν την πόλη, και το δημόσιο χώρο της. Μετρό, αεροδρόμιο, ολυμπιακές εγκαταστάσεις, αλλάζουν την αντίληψη της Αθήνας, τη σχέση της πόλης με τη θάλασσα, τα προάστεια και το φυσικό περιβάλλον. Η εισροή κεφαλαίων, η διεθνοποίηση και οι οικονομική συνιστώσα των έργων μεγάλης κλίμακας επιφέρει αλλαγές, οι οποίες δεν ακολουθούν ένα συγκεκριμένο και αρχιτεκτονικά σχεδιασμένο πλαίσιο δράσης, αλλά εκ των υστέρων μελετώνται οι τεχνικές συνέπειες. Ο δημόσιος χώρος στην πόλη σήμερα ο οποίος αφορά ολόκληρη την Αττική, πώς θα ενσωματώσει το υπολοιπόμενο από τις προσχεδιασμένες καταστροφές φυσικό περιβάλλον και τι έχει να προσφέρει στον κάτοικο ως προς τη ζωτική σχέση του με το ύπαιθρο, το σώμα αλλά και το ιστορικό γίγνεσθαι τo οποίο περνά καθημερινά απαρατήρητο; Ομιλητές: Γιώργος Σημαιοφορίδης, Jean-Pierre Charbonneau, Ανδρέας Κούρκουλας, Κώστας Μοδινός, Ηλίας Ζέγγελης, συντονιστής Αριστείδης Ρωμανός.

Τέχνη, τεχνολογία και πόλη-Cybercity

Η σύγχρονη πόλη επαναπροσδιορίζει την υλικότητά της. Ο υλικός χώρος και η σωματική εμπειρία υποχωρούν, αφού ο κυβερνοχώρος και η κυριαρχία της εικόνας κατακλύζει την πόλη, διαμορφώνοντας μια νέα φαινομενολογία. Η ραγδαία εξέλιξη των νέων μέσων αλλάζει το χαρακτήρα του δημόσιου χώρου, την αντίληψη της πραγματικότητας και του χρόνου. Ο προβληματισμός της αρχιτεκτονικής και η ρήξη με την παραδοσιακή έννοια του χρόνου, εγείρουν ερωτήματα για τη θέση του ανθρώπου στη σύγχρονη πραγματικότητα. Εφήμερο και μνημειακό, πραγματικό και φαινομενικό, καλούνται να αποδόσουν το χαρακτήρα της σύγχρονης εποχής. Ποιά η θέση των παραδοσιακών εικαστικών τεχνών (ζωγραφική, γλυπτική) σε αντιστοιχία με τη σύγχρονη αστική ζωή; Ποιός ο ρόλος του καλλιτέχνη στις σύγχρονες πόλεις της πληροφορίας; Που οδεύει η Αθήνα μέσω των εικόνων τον 21ο αιώνα; Ομιλητές: Marcos Novak, Mit Mitropoulos, Πάνος Κούρος, Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, Christine Boyer, συντονιστής Παντελής Λαζαρίδης.

Επίσης

Δύο ημερίδες-ειδικά αφιερώματα ακολούθησαν, Η Τέχνη στο Διαδίκτυο, και τα ΜΜΕ για την Τέχνη, τα οποία δεν παρακολούθησα προσωπικά, αλλά συζητώντας πληροφορήθηκα οτι ήταν λίγο απογοητευτικά...

Αντί επιλόγου...

Είναι η στιγμή που πρέπει να αναφωνήσω εν δήμω τη γνώμη μου, και οφείλω να ομολογήσω οτι είναι η πρώτη φορά που καλούμαι να αντεπεξέλθω σε κάτι τέτοιο. Θα προσπαθήσω να μην αδικήσω κανέναν, αλλά έτσι και αλλιώς δεν έχει και πολύ μεγάλη σημασία, διότι αφ'ενός έχει περάσει πολύς καιρός, αλλά κυρίως, διότι δεν κατέχω την τέχνη της χειραγώγησης (μια απλή φοιτήτρια αρχιτεκτονικής είμαι...).

Οι ταινίες γενικά με "έτερψαν", αλλά για να περιγράψω τα διαφορετικά αισθήματα που απεκόμισα, αναγκάζομαι να τις χωρίσω σε τρείς ενότητες, και να αναφέρω χαρακτηριστικά κάποιες από αυτές: α.Οι εικαστικές, όπως οι Velazquez's Museum, Flammes κλπ, β. Οι κοινωνικής ευαισθητοποίησης, όπως οι Blight, V-Koche, και γ. Οι μονογραφίες, όπως οι The man who saw the future: Arthur Clark, George Rousse: Lights and ruins, Hacks κλπ. Την τελευταία ημέρα (8/12) στο Γαλλικό Ινστιτούτο έγινε η απονομή των βραβείων, αλλά τελικά σημασία είχε η προσέλευση του κοινού στις προβολές, και ο προβληματισμός που προήγαγαν οι ταινίες, και όχι η έννοια του διαγωνισμού, κάτι που μάλλον αφορούσε τους εκ των έσω.

Είναι πολύ ευχάριστο να γίνονται τέτοιες εκδηλώσεις στην Αθήνα και θα ήταν ακόμη καλύτερα να μπορούσαν αυτές οι εικόνες να ταξιδέψουν σε όλη την Ελλάδα. Αυτό που ήταν προβληματικό, είναι η σύμπτωση των προβολών σε δύο χώρους, έτσι ώστε έπρεπε είτε να... διχοτομηθείς για να τις παρακολουθήσεις και τις δύο (οι μισές ήταν στο Γαλλικό Ινστιτούτο, και οι άλλες στην Ελληνοαμερικανική Ένωση), ή να στείλεις τον προσωπικό σου ανταποκριτή, ή τελοσπάντων να επιλέξεις ποιές θα παρακολουθήσεις και ποιές θα χάσεις...

Όσο για τις διαλέξεις του συμποσίου, (ομολογώ οτι την πόσιν δεν τη βρήκα) έγιναν σε πολύ φιλικό περιβάλλον, ο καθένας ας το ερμηνέψει αυτό, και κάποιοι ομιλητές είχαν την καλή θέληση(;) να προβάλλουν slides ή ψηφιοποιημένες εικόνες, κάτι που προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον στο κοινό. Κάποιοι άλλοι θεώρησαν οτι δεν ήταν απαραίτητο αυτό το σημαντικό (συνοδευτικό και ερμηνευτικό) στοιχείο του προφορικού λόγου, και αντι-χαλαρωτικό του κοινού, και έπραξαν αναλόγως (δεν έδειξαν τίποτε). Γιατί;

Ας ελπίσουμε οτι φέτος θα πραγματοποιηθεί το 3ο Φεστιβάλ, και θα είναι ακόμη καλύτερο από τα δύο προηγούμενα!

Μ Π ΦΟΙΤΗΤΗΣ-ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ (αρχιτεκτονική) Άλλα άρθρα της