ΝΥΓΜΑ: Το ερευνητικό έργο, αν μη τι άλλο, στο παρελθόν αποτελούσε ένα από τα καυχήματα του Ιδρύματος, αυτό που του έδινε τη δυνατότητα να μη βρίσκεται στη δεινή οικονομική κατάσταση που πολλά άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας βρίσκονται. Μια εθνική επιχορήγηση (matching funds) από τη ΓΓΕΤ αρκούσε να αλλάξει το κλίμα; Τι είναι αυτό αλήθεια που όψιμα έκανε τα ερευνητικά προγράμματα να αποτελούν σημείο διένεξης, αν όχι ανοιχτής σύγκρουσης, η οποία να φτάνει μέχρι και σε δημοσιεύσεις στον ημερήσιο τύπο;

Ουζούνογλου: Λοιπόν, να διασαφηνίσουμε το εξής: στο ΕΜΠ έχει επικρατήσει μια άποψη, ότι λόγω της μεγάλης ερευνητικής δραστηριότητας και των προγραμμάτων που έρχονται είμαστε ένα ιδιάζον ίδρυμα. Αυτό δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στην πραγματικότητα. Υπάρχουν και άλλα ιδρύματα τα οποία κάνουν πολύ καλό ερευνητικό έργο και έχουν σημαντική χρηματοδότηση. Θα πρέπει να είναι κανείς ιδιαίτερα προσεκτικός στο πώς εκφράζεται προς τα έξω γιατί δημιουργείται η εντύπωση ότι το ΕΜΠ πλέει μέσα σε μια πληθώρα χρημάτων, δεν έχει ανάγκη από τίποτα και αυτό είναι αρνητικό και ανακριβές.

Το τμήμα Ηλεκτρολόγων είχε διαπιστώσει την ανάγκη εδώ και 12 χρόνια να κάνει κάποια αναπτυξιακά έργα ένα από τα οποία ήταν και το ΜΟΠ πληροφορικής, χάρη στο οποίο εξασφαλίστηκε ένας σημαντικός εξοπλισμός προς όφελος όλων των τμημάτων και κυρίως των Ηλ/γων. Και υπήρξαν άλματα στην πορεία του τμήματος: η δημιουργία των μεταπτυχιακών σπουδών, μιας και ήταν από τα πρώτα τμήματα με συστηματικές μεταπτυχιακές σπουδές. Επίσης υπήρξε σημαντική αναβάθμιση της εργαστηριακής υποδομής και επιπλέον το τμήμα έδειξε μια ανοδική πορεία στην ανάληψη ερευνητικών και αναπτυξιακών έργων, όχι μόνο κοινοτικών αλλά και από την εγχώρια βιομηχανία.

Το θέμα είναι ότι το ινστιτούτο είναι το μοναδικό που είναι συγκολλημένο με το ίδρυμα, συνεργάζεται με αυτό απόλυτα. Κάποια στιγμή παρουσιάζεται η άποψη ότι το ινστιτούτο δεν πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Ότι έχει μεγαλώσει πάρα πολύ και θα πρέπει να εμποδιστεί η περαιτέρω ανάπτυξή του. Άλλα ινστιτούτα δεν έχουν καμία σχέση με το ίδρυμά τους, λειτουργούν τελείως ανεξάρτητα, μόνο για όφελος μίας-δύο ερευνητικών ομάδων και δε δίδουν λόγο σε κανένα. Αποδεικνύεται και πάλι ότι στην Ελλάδα όταν είσαι καλόπιστος και έχεις καλές προθέσεις καταλήγεις να είσαι κατηγορούμενος και να αντιμετωπίζεις δυσκολίες όπως αυτές που παρουσιάστηκαν με έναν απαράδεκτο τρόπο στον Τύπο.

Ν: Ποιοι λόγοι οδήγησαν το τμήμα Ηλ/γων στη σύσταση του ΕΠΙΣΕΥ και ποιες ελλείψεις προσπαθήσατε να καλύψετε;

Ο: Στο τμήμα είχε γίνει μια εκτενής συζήτηση το 1985 με Πρόεδρο τον κ. Πρωτονοτάριο ότι υπάρχει ένα σοβαρότατο θέμα: η μετανάστευση κυρίως στην Αμερική του ερευνητικού δυναμικού της χώρας. Η άποψη που επικράτησε ήταν η ανάπτυξη της έρευνας και των μεταπτυχιακών σπουδών και σαν μηχανισμός προτάθηκε η δημιουργία ενός ινστιτούτου. Την ίδια περίοδο είχε ιδρυθεί το ΙΤΕ (Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας) στην Κρήτη, στην Πάτρα το ΙΤΥ (Ίδρυμα Τεχνολογίας Υπολογιστών) και ήταν λογικό και το τμήμα Ηλ/γων του ΕΜΠ να ιδρύσει το Ινστιτούτο. Ο μόνος μηχανισμός με τον οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το ΜΟΠ Πληροφορικής και ο οποίος μπορεί πραγματικά να υποστηρίξει τις μεταπτυχιακές σπουδές (δίνοντας πολύ μεγάλο αριθμό υποτροφιών ή χορηγιών παροχής επικουρικού έργου), όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, ήταν το ινστιτούτο.

Ν: Τα ΕΠΙ κατηγορούνται ότι συχνά λειτουργούν ανταγωνιστικά προς τα πανεπιστημιακά ιδρύματα

Ο: Το θέμα είναι το εξής: Τι εστί έρευνα. Αν η έρευνα είναι απλά ένας πόρος για να έρθουν χρήματα στο ίδρυμα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι λειτουργούν ανταγωνιστικά. Αλλά δεν είναι ο σκοπός αυτός. Ο σκοπός της έρευνας (χρηματοδοτούμενης ή μη) είναι να αναπτύξει περαιτέρω τη γνώση, να μεταλαμπαδεύσει αυτή τη γνώση στους νεότερους ώστε να υπάρξει συνέχεια και (το κυριότερο) να βελτιώσει την τεχνολογική υποδομή της χώρας, η οποία είναι πάμπτωχη. Όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και διεθνώς είμαστε σε πάρα πολύ άσχημη κατάσταση από πλευράς υποδομής παρά το γεγονός ότι έχουμε ένα αξιοζήλευτο και ίσως πρώτο στον κόσμο ανθρώπινο δυναμικό. Αν το δείτε με αυτή την έννοια δεν είναι ανταγωνιστικά προφανώς.

Ν: Στην περίπτωση του θέματος της Εθνικής Συμμετοχής τέθηκε ως θέμα στη Σύγκλητο ότι έφθασαν χαρτιά του Ινστιτούτου στη ΓΓΕΤ με τον τίτλο του ΕΜΠ χωρίς να γνωρίζει τίποτα ο πρύτανης και η Σύγκλητος.

Ο: Έχετε δει προφανώς τη γνωμάτευση του νομικού συμβούλου. Τα ΕΠΙ έχουν μια ειδική υπόσταση. Είναι αυτοδιοικούμενα ανεξάρτητα ΝΠΙΔ. Υπήρξε όντως το θέμα γιατί το ΕΠΙΣΕΥ ανέφερε και το ΕΜΠ. Το ιδρυτικό Προεδρικό Διάταγμα λέει ότι το ΕΠΙΣΕΥ ανήκει οργανικά στο ΕΜΠ. Εάν σε κάποια έγγραφα αναφερόταν πρώτα το ΕΜΠ και μετά το ΕΠΙΣΕΥ δε νομίζω ότι είναι μείζον θέμα. Το ουσιαστικό είναι ότι το ΕΠΙΣΕΥ έχει επιλέξει ένα τρόπο λειτουργίας μαζί με το ίδρυμα, για όφελος του ιδρύματος. Το γεγονός ότι επί χρόνια πριν τη δημιουργία της σύγχρονης δικτυακής υποδομής του ΕΜΠ το ΕΠΙΣΕΥ, χωρίς κανένα κόστος για το ίδρυμα, παρείχε υπηρεσίες δικτύου (και όχι μόνο) το γνωρίζουν όλοι.

Ν: Πώς ελέγχεται το +100% στις αποδοχές των μελών ΔΕΠ για τα προγράμματα του ΕΠΙΣΕΥ;

Ο: Το θέμα της υπέρβασης του 100%, όπως προκύπτει από την πρόσφατη απόφαση της Συγκλήτου αλλά και την άποψη του Υπ. Παιδείας είναι καθαρά θέμα υπεύθυνης δήλωσης κάθε μέλους ΔΕΠ για το κατά πόσο υπερβαίνει το όριο. Σε αυτό και το Δ.Σ. του ΕΠΙΣΕΥ συμφώνησε απόλυτα. Αλλά ας μην κάνουμε ένα θέμα προσωπικό του κάθε μέλους ΔΕΠ μείζον θέμα του Ινστιτούτου. Και σας λέω εγώ: γιατί άλλα ινστιτούτα του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από δικά μας μέλη ΔΕΠ για να έχουν περισσότερα έσοδα; Επίσης είναι γνωστό ότι πολλά μέλη ΔΕΠ έχουν μελετητικά γραφεία. Η δικιά μου πρόταση είναι να επεκταθεί το όριο αυτό πιο γενικά και να δηλώνουν τα μέλη ΔΕΠ ότι δεν υπερβαίνουν το +100% των αποδοχών από οποιαδήποτε άλλη πηγή με την εργασία τους.

Ν: Το τμήμα Η.Μ. & Μ.Υ. εξέδωσε πρόσφατα σε Γ.Σ. επιστολή προς τον Πρύτανη που αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "αισθάνεται ότι βρίσκεται υπό διωγμό" από την παρούσα διοίκηση του ΕΜΠ.

Ο: Ως μέλος ΔΕΠ και μέλος της ΓΣ μπορώ να σας πω ότι ήταν σαφής η άποψη ότι βρισκόμαστε ως τμήμα σε μια κατάσταση διωγμού. Όχι μόνο για το Ινστιτούτο. Είναι το μοναδικό τμήμα του οποίου το κτίριο ούτε καν προβλέπεται πότε θα γίνει, το μοναδικό που είναι διασπασμένο για πάρα πολλά χρόνια, το μοναδικό που ζητά επί χρόνια κάποια στοιχειώδη πράγματα για τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Γραμματεία τα οποία έχουν αγνοηθεί από τις εκάστοτε διοικήσεις του Ιδρύματος. Υπάρχει πραγματικά μια εικόνα όχι ίσης μεταχείρισης με τα άλλα τμήματα.

Ν: Σε Γενική Συνέλευση του τμήματος Η.Μ. & Μ.Υ. έγινε μακροσκελής συζήτηση πάνω σε παρατυπία που υπήρχε, και πιθανώς συνεχίζει να υφίσταται, σε σχέση με τη σύνθεση της ΕΕ, ότι δηλαδή δεν έχουν όλα τα μέλη το βαθμό και το ερευνητικό έργο που απαιτείται. Υπάρχει τέτοιο θέμα;

Ο: Κατά την άποψή μου υφίσταται βεβαίως αυτό. Ο Πρύτανης του ιδρύματος που είναι ο αρμόδιος να εποπτεύει των υπηρεσιών του και να επιβλέπει τη νομιμότητα σύνθεσης των συλλογικών οργάνων έχει ενημερωθεί γραπτώς. Υπάρχει πρόβλημα. Θα πρέπει να διαπιστωθεί κατά πόσον οι εκπρόσωποι των τμημάτων πληρούν τις προϋποθέσεις της υπουργικής απόφασης: μιλάει συγκεκριμένα για πρόσφατα δημοσιευμένο ερευνητικό έργο. Θα πρέπει να διαπιστωθεί σε ειδική συνεδρίαση αν πληρούνται από τα παρόντα μέλη αυτές οι προϋποθέσεις και αν ο αντιπρόεδρος της ΕΕ έχει εκλεγεί με μυστική ψηφοφορία. Όλα αυτά είναι ευθύνη και του Προέδρου της ΕΕ και του Πρύτανη να τηρηθούν.

Ν: Πώς καλύπτει το ΕΠΙΣΕΥ τα λειτουργικά του έξοδα; Είναι επαρκές το overhead που δίνεται στους προϋπολογισμούς των ερευνητικών προγραμμάτων;

Ο: Το ΕΠΙΣΕΥ έχει προφανώς λειτουργικά έξοδα γιατί πρέπει να έχει προσωπικό για τη διαχείριση των προγραμμάτων. Αλλά το μεγαλύτερο έξοδο του ΕΠΙΣΕΥ είναι η υποστήριξη που παρέχει στις μεταπτυχιακές σπουδές, στις 30 υποτροφίες που χορηγεί καθαρά από το αποθεματικό του, στην υποστήριξη που δίνει στο τμήμα για τη λειτουργία του υπολογιστικού κέντρου, για τα εργαστήρια, για την αγορά καινούριου εξοπλισμού που προσπαθεί να εξασφαλίσει από το Υπ.Παιδείας και βεβαίως μέχρι πρόσφατα τη βιβλιοθήκη του τμήματος. Στο μέτρο του δυνατού, κοιτάζει το ΕΠΙΣΕΥ να τα καλύψει. Εάν όμως επικρατήσει μια αντίληψη στραγγαλισμού του ΕΠΙΣΕΥ, προφανώς δε θα μπορέσει να ανταποκριθεί, σε βάρος των παραπάνω.

Ν: Παρά το γεγονός ότι το ΕΠΙΣΕΥ είναι ανεξάρτητο ΝΠΙΔ, μέχρι στιγμής σέβεται τις αποφάσεις της Συγκλήτου ακόμη και αν αυτές είναι αντίθετες με τις απόψεις του ΔΣ του. Στο μέλλον θα συνεχίσετε να δεσμεύεστε από αυτές;

Ο: Κατά πρώτον, η Σύγκλητος προφανώς δεν μπορεί να παίρνει αποφάσεις αντίθετες με το νόμο. Αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους. Από την άλλη πλευρά όμως σε μια ακαδημαϊκή κοινότητα υπάρχουν και άγραφοι νόμοι. Η ακαδημαϊκή δεοντολογία και συνεργασία. Εάν τώρα ένα Ινστιτούτο που η πολιτεία θεώρησε σωστό να δημιουργήσει για να τονώσει την Πληροφορική και τις Τηλεπικοινωνίες, που είναι εξαιρετικής σημασίας για τη χώρα, βρίσκεται σε διωγμό, είναι ένα σοβαρό θέμα. Από πλευράς μας βεβαίως υπάρχει η αντίληψη ότι ανήκουμε σε μια ακαδημαϊκή κοινωνία στην οποία πρέπει να ισχύουν και άγραφοι κανόνες συνεννόησης και συνεργασίας. Από την άλλη όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν και από τα μέλη της Συγκλήτου ότι δεν μπορούν να ψηφίζουν αποφάσεις οι οποίες είναι αντίθετες με το νόμο. Υπάρχει ευθύνη του σώματος, όχι μόνο συλλογική αλλά και ατομική, όταν ψηφίζονται παράνομες αποφάσεις.

Ν: Υπάρχει το ενδεχόμενο δηλαδή αν τα πράγματα φτάσουν σε άκρα το ΕΠΙΣΕΥ να μη δεσμεύεται από αποφάσεις της Συγκλήτου;

Ο: Το ΕΠΙΣΕΥ δεν είναι αυτοσκοπός. Ο σκοπός του είναι να υποστηρίξει τις σπουδές στο ΕΜΠ με έμφαση βέβαια στο τμήμα Ηλ/γων, με το οποίο είναι οργανικά συνδεδεμένο. Επομένως οποιοσδήποτε περαιτέρω διωγμός και παρεμπόδιση του Ινστιτούτου να επιτελέσει το σκοπό του είναι παρεμπόδιση των σπουδών, της έρευνας και της ανάπτυξης στο ΕΜΠ.

Ν: Σε μια από τις συζητήσεις που έγιναν πρόσφατα για το θέμα του ΕΠΙΣΕΥ, ακούστηκε ότι το ΕΠΙΣΕΥ ίσως θα πρέπει να πληρώσει τα λειτουργικά έξοδα με τα οποία επιβαρύνει το ίδρυμα (νοίκι, ρεύμα, τηλέφωνο κ.λπ.). Σε μια τέτοια περίπτωση θα γίνει και κοστολόγηση των ακαδημαϊκών προσφορών (εργαστηριακών μαθημάτων) του ΕΠΙΣΕΥ.

Ο: Υπάρχει μια προσπάθεια να βρεθεί ένας αλγόριθμος συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και ΕΠΙΣΕΥ. Ο άξονας αυτής της συνεννόησης είναι ότι το ΕΠΙΣΕΥ δεν εκτελεί προγράμματα ολικού κόστους, δηλαδή προγράμματα που προϋποθέτουν η συμβολή κατά 50% να προέρχεται από το Ινστιτούτο, επειδή δεν έχει κτίρια και μεγάλο αριθμό προσωπικού. Αντίθετα εκτελεί προγράμματα μερικού κόστους τα οποία αναγνωρίζει η Κοινότητα και προσπαθεί μάλιστα να ενθαρρύνει και να επιβάλλει σε κάποιο βαθμό στα ΑΕΙ. Κατά τρίτον, πρέπει να υπάρξει ένας μηχανισμός κοστολόγησης. Το ινστιτούτο, αφού παίρνει προγράμματα δικά του, θα πρέπει να ανταποδώσει στο ίδρυμα τις υπηρεσίες που του παρέχει. Υπάρχει επιτροπή που δουλεύει πάνω σε αυτό και ετοιμάζεται να καταθέσει την εισήγησή της.

Ν: Η απόφαση της Συγκλήτου για το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, ήταν ότι όσα προγράμματα του ΕΠΙΣΕΥ δεν ήταν περασμένα στην ΕΕ θα πρέπει έστω αναδρομικά να περαστούν.

Ο: Αυτό έχει ήδη γίνει 100%. Όλα τα προγράμματα που αναφέρθησαν στη ΓΓΕΤ έχουν ήδη τακτοποιηθεί. Τα ολικού κόστους έχουν μεταφερθεί στην ΕΕ όπως επίσης και οι κρατήσεις του 50% για τα μερικού κόστους, τα οποία θα συνεχίσουν να εκτελούνται από το ΕΠΙΣΕΥ.

Ν: Τα κονδύλια της Εθνικής Συμμετοχής έχουν προωθηθεί;

Ο: Η επιχορήγηση για το 1996 δεν έχει ληφθεί από το ΕΠΙΣΕΥ ακόμα. Αναμένουμε να υλοποιηθεί η απόφαση της Συγκλήτου εντός των επομένων ημερών.

Ν: Ποιο το μέλλον του Ινστιτούτου;

Ο: Το ΕΠΙΣΕΥ έχει αποδείξει με τη λειτουργία του το πόσο μπορεί να συνδράμει γενικότερα το ΕΜΠ, αλλά και το ίδιο το τμήμα. Εγώ πιστεύω ότι θα γίνει αντιληπτό ότι η λειτουργία τέτοιων ινστιτούτων εντός των ιδρυμάτων είναι προς όφελος σε μεγάλο βαθμό των ιδρυμάτων. Είναι πρακτική που ισχύει διεθνώς. Επιπλέον λόγω του δεδομένου κορεσμού, δεν υπάρχει δυνατότητα προκήρυξης θέσεων μελών ΔΕΠ. Το ΕΠΙΣΕΥ επιτρέπει τη δημιουργία μιας παράλληλης ιεραρχίας ερευνητών, που παντού στον κόσμο σήμερα υφίσταται, γιατί τα Πανεπιστήμια είναι ο φυσικός χώρος της έρευνας και όχι τα κρατικά Ινστιτούτα.

Αξιοσημείωτο δε είναι ότι το ΕΠΙΣΕΥ δεν είναι το μόνο ινστιτούτο του ΕΜΠ. Υπάρχει πρόσφατη απόφαση του τομέα Φυσικής για ορισμό των μελών του ΔΣ του ινστιτούτου του. Υπάρχει το ινστιτούτο των Επιταχυντικών Συστημάτων και Εφαρμογών που ανήκει και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επίσης το τμήμα Ναυπηγών του ΕΜΠ εδώ και 5 χρόνια έχει καταθέσει στο Υπουργείο το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος για δημιουργία Ινστιτούτου.

Ν: Κλείνοντας, νομίζετε ότι το ζήτημα που προέκυψε σχετίζεται με οιονδήποτε τρόπο με τις επερχόμενες Πρυτανικές εκλογές;

Ο: Αυτή η άποψη επικρατεί σε πάρα πολλούς και μέσα και έξω από το τμήμα Ηλ/γων. Το ΕΠΙΣΕΥ έχει γίνει τρόπον τινά το αντικείμενο συζήτησης περί Πρυτανικών Εκλογών. Προσωπικά δεν μπορώ να αντιληφθώ πώς σχετίζεται με το θέμα αυτό και ελπίζω να μην είναι έτσι.

Σεραφείμ Κοτρώτσος ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (Ηλεκτρολόγος Μηχ.& Μηχ Η/Υ) Γιάννης Ξηρουχάκης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (διδάκτωρ τρομάρα μου...)