και στη Μηχανικό Μαρία

Είπα να 'λείψω' από το ΝΥΓΜΑ του Απρίλη για δύο λόγους. Ο ένας ήταν για να δω αν και κατά πόσο μια γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου του ιδρύματος γίνεται αποδεκτή, ανεξάρτητα από το αν συμφέρει ή όχι τον παραγγέλοντα αυτήν κι ο δεύτερος γιατί ανησυχούσα με την απόλυτη ησυχία που επικρατούσε στον τύπο, μη δυνάμενος σε τελική ανάλυση να κάνω "ασκήσεις επί χάρτου". Και οι δύο λόγοι, τελικά, αποδείχτηκαν και υπαρκτοί και βάσιμοι.

Η γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου δεν έγινε αποδεκτή μια που δεν συνέφερε και αυτό κατέστη, πλέον, αυταπόδεικτο στις αποφάσεις της Συγκλήτου, που ακολούθησαν την μη αποδοχή. Αποφάσεις που ήταν σε παντελή δυσαρμονία με το γνωμοδοτικό σημείωμα. Παραλίγο να είχαμε ταύτιση με την κλασσική περίπτωση διαιτησίας στο ποδόσφαιρο. Σηκώνει ο επόπτης το σημαιάκι για οφσάιντ αλλά ο διαιτητής παίρνει τη φάση πάνω του και συνεχίζει το παιχνίδι. Το παραλίγο κολλάει στο ότι εδώ μέσα ίσχυσε η άποψη του επόπτη. Εδώ που κανένα προεδρικό διάταγμα δεν ισχύει αν δεν μας αρέσει ή δε μας συμφέρει. Αλλες φορές κάτι τέτοιο είναι καλό, άλλες είναι κακό. Σε οποιαδήποτε όμως περίπτωση είναι παράνομο. Σε οποιαδήποτε περίπτωση σε μια κοινωνία ευνομούμενη, όπως καυχιόμαστε ότι είμαστε, πρέπει να παλεύεις το νόμο (δεν είναι δα και όλοι τους δίκαιοι και σωστοί) από μέσα, να τον πολεμάς με τα ίδια τα όπλα που σου προσφέρει -σου δίνει ο ίδιος το πάτημα να οργανώσεις την άμυνά σου- κι όχι έξω απ' αυτόν, με την καταστρατήγησή του. Λίγα και απλά κουκιά μετρημένα είναι οι νόμοι του κράτους και τα προεδρικά διατάγματα που διέπουν τη λειτουργία του ιδρύματος και των "παιδιών" του. Παρόλα αυτά όμως, κατορθώσαμε και "μπαχαλοποιήσαμε" την κατάσταση. Είναι δύσκολο, όντας έξω από τα πράγματα, να κατανοήσεις τους λόγους του κάθε ενός υπευθύνου, που τον οδήγησαν να συμμετάσχει ή/και να καθοδηγήσει την "μπαχαλοποίηση". Και είσαι έξω από τα πράγματα όχι αυτόβουλα αλλά επειδή εκεί σε θέλουν οι δημιουργοί. Οι αρχιτέκτονες των κρίσεων, οι γεννήτορες των καταστροφικών επι-κρίσεων, οι τιμητές των θεσμών και του τρόπου λειτουργίας των οργάνων μόνον όταν κάτι τέτοιο τους συμφέρει -τα περί συμφερόντων αναφέρθηκαν στο τεύχος του Μάρτη. Αυτοί που εκμεταλλεύονται το μεράκι των συνεργατών και συναδέλφων τους για ερευνητική εργασία, την ανάγκη των συνεργατών και συναδέλφων τους για δουλειά και μερικές φορές τη δυνατότητα που μπορεί να έχουν αυτοί οι συνεργάτες και συνάδελφοι στον έλεγχο και στην καθοδήγηση ανθρώπων, πραγμάτων και καταστάσεων. Το αγώγι ξύπνησε τον αγωγιάτη. Μόλις το χρήμα, που λίγοι δούλεψαν για να βγει κι ακόμα λιγότεροι έτρεξαν για να το φέρουν, "τζιράρισε", άρχισαν τα όργανα. Η θεωρία της υπεραξίας επιβεβαιώθηκε ακόμα μια φορά. "Αυτή είναι η αγορά". Το λένε και καθαρίζουν. Ασχετα αν εδώ μέσα δεν είναι η γνωστή αγορά. Ασχετα αν εδώ είναι χώρος μόρφωσης, εκπαίδευσης και τεχνολογικής έρευνας. Αυτό δεν είναι αγορά. Είναι καθήκον, είναι ιερή υποχρέωση στις επόμενες γενιές, είναι η συμβολή μας στην τεχνολογική εξέλιξη του κόσμου και της χώρας, είναι η δουλειά μας. Αναλώνετε τον "εκπαιδευτικό", "ερευνητικό" και "διοικητικό" χρόνο σας για το πώς θα βγάλετε τα μάτια σας. Ας μη γελιέται κανείς μας. Ο μικρόκοσμός μας εδώ μέσα, γίνεται φτωχότερος αν έστω κι ένας χάσει το φως του. Και αφού ξεφτιλιστήκαμε στον έξω κόσμο, αποφασίσαμε, επιτέλους, να κάνουμε κινήσεις παρόμοιου ύφους και ήθους και προς τα μέσα.

- Τι είναι αυτό;

- Γνωμοδότηση για τη λειτουργία και τον τρόπο διοίκησης του "παιδιού" σου.

- Μα αυτό είναι αντίθετο από αυτό που θέλω να κάνω. Βρείτε τρόπο να αλλάξει η γνωμοδότηση.

Έτσι ή κάπως έτσι έγινε ή θα γίνει το πράγμα. Ποιοι έχασαν; Σίγουρα όχι οι συμμετέχοντες στον παραπάνω διάλογο. Κι αν δε σ' όλα αυτά βάλεις και το επερχόμενο "φαινόμενο" που καλείται "Πρυτανικές Εκλογές", τότε δένει μια χαρά το γλυκό. Κάθε τέτοια εποχή, εποχή εκλογών, θυμούνται άπαντες οι "άρχοντες" και οι "εκκολαπτόμενοι άρχοντες" το καλό και το κακό, θυμούνται να κάνουν έλεγχο νομιμότητας και λειτουργίας. Θυμούνται τους "φτωχούς συγγενείς" της έρευνας και μοιράζουν αβέρτα μπάνκα σ' όποιον έχει ανάγκη. Τον υπόλοιπο καιρό, άστον να έχει ανάγκη. Κάπως θα βολευτεί, κάπου θα τη βρει την άκρη να ξελασπώσει κι αυτός. Πάντα βέβαια κάνουνε και την καθιερωμένη υπερβασούλα. Έχουν 100 και μοιράζουν 150. Λείπουν 50; Σιγά μωρέ από κάπου θα βγουν. Από πού; Καλή ερώτηση. Για να δούμε, τι πακέτα κυκλοφορούν στην "πιάτσα"; Μάλιστα, ΜΟΠ, Ντελόρ, ΚΠΣ, ευρωπαϊκά κι εγχώρια ερευνητικά προγράμματα. Δεν πιστεύω να παίρνει και κανένας άλλος από την πίτα; Παίρνει; No problem (με γεια και το μπλουζάκι). Θα τον πείσουμε ότι τη βγάζει και με μισό πιάτο φαγητό, χωρίς σαλάτα και ψωμί ή θα του αφαιρέσουμε το στομάχι να μην κινδυνεύει να πάθει κι έλκος. Τι; Δε μ' αφήνει ο νόμος να το κάνω. Ίσα ρε δικηγόρε, ποιος νόμος; Ο νόμος είμαι εγώ! Εγώ, ο Ρίνγκο της Έρευνας. Εγώ, ο Πάρτα Όλα, Ανατολής και Δύσης.

Πάει και η γνωμοδότηση, πάει και η σιγή. Κροτάλισαν πάλι τα Πολυβόλα, ευτυχώς αυτή τη φορά ακούστηκαν μόνον εντός των τειχών. Τα Πολυ-βόλα που μπήκαν πριν από τρία χρόνια, την τελευταία στιγμή στο παιχνίδι. Και σα να μην έφταναν τα κροταλίσματα ήρθε και η φωνάρα του ύπαρχου που φώναζε: "Σηματωρός! Πάρ' τους τηλέφωνο!" και η απάντηση του Σηματωρού υπηρεσίας: "Κύριε ύπαρχε, λυπάμαι έχω τον επίσημο κατάλογο του ιδρύματος, ο οποίος από λάθος δεν έχει μέσα τα τηλέφωνά τους". Ωραία, τώρα μάλιστα! Μας κόψανε τα πράσα απ' το νερό. Αν δεν σεβόμουνα τον "ακριβό" χώρο του ΝΥΓΜΑτος θα έγραφα κι εκείνο το φοβερό ανέκδοτο της εποχής που είχαμε τους "κακούς" Ανατολικούς και τους "καλούς" Δυτικούς στη "διάβαση" του Βερολίνου, που είχε να κάνει με τα δυο παιδάκια και το ανθρώπινο παιχνίδι τους "δεν έχεις αυτό, δεν έχεις το άλλο". Έκανε, λέει, λάθος το γραφείο δημοσίων σχέσεων του ιδρύματος στο νέο τηλεφωνικό κατάλογο που εξέδωσε. Ευτυχώς η ελληνική γλώσσα είναι πλουσιότατη κι έχει την κατάλληλη λέξη για την κατάλληλη θέση. Αλλο το λάθος και άλλο η παράλειψη. Παρόλα αυτά, όλοι ευελπιστούμε ότι το επόμενο "λάθος" δεν θα είναι η διακοπή του ρεύματος. Εξάλλου αυτό το "παιδιάρισμα" του "Δε μου δίνεις, δε σου δίνω και τα μούτρα σου θα φτύνω" βαρύνει εξ' ολοκλήρου αυτόν και μόνον που το προκάλεσε. Ευτυχώς για τους νοήμονες, οι άνθρωποι γίνονται γνωστοί και "αναζητήσιμοι" από το έργο τους, από τη συνεισφορά τους, από τον αγώνα τους και όχι από τον τηλεφωνικό κατάλογο.

Μπήκα στη λογική του "εμείς και αυτοί". Και μπήκα στη λογική αυτή γιατί πάντα πρέπει να πηγαίνεις με το "ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο" των λογικών. Με την από κοινού μικρότερη δυνατή, προκειμένου να μπορέσεις να συνεννοηθείς. Απλά πράγματα, όπως και στο στρατό. Θα πάς με τη λογική τους ή αν πάς με τη δική σου, που απέχει και σε μέγεθος και στη βάση από τη δικιά τους, είσαι χαμένος. Αγνοούν εκείνα τα γεγονότα που δε συμφέρουν στα σκεπτικά τους και στα πιστεύω τους. Τα μικροποιούν ή τα δικαιολογούν -έτσι ή αλλιώς- ή ακόμα χειρότερα τα εξαφανίζουν. Αλλο πράγμα το μελετάω, παρατηρώ και φτάνω κάπου κι άλλο το ξεκινάω να αποδείξω και να βγάλω συμπέρασμα, κάτι το οποίο ευαγγελιζόμουν πριν ξεκινήσω οποιαδήποτε έρευνα ή περισυλλογή.

Το "ζεϊμπέκικο της έρευνας" έγινε μέσα σε λίγες ημέρες ή μήνες "τσιφτετέλι της καλής χαράς". Το πάν είναι χορός να γίνεται, τώρα τι είναι και τι συμβολίζει και τι αντιπροσωπεύει κάθε χορός, αυτό είναι άλλο θέμα. Όρθιοι 1.500 άνθρωποι και δεν μιλάνε. Μ' ένα ποτήρι στο χέρι και τσιγάρο βέβαια. Στη διαπασών ο ήχος, όχι η μουσική, ο ήχος. Ελληνάδικο ή μπαράκι, σου λέει. "Και τι κάνεις;". Τη βρίσκω σου λέει. "Τι βρίσκεις, ρε μεγάλε;" "Τη βρίσκω δικέ μου, πολύ τη βρίσκω!". Βρίσκει αυτό που θέλει. Το σημείο μηδέν. Τρεις χιλιάδες, γλαρωμένα μάτια, το ένα να κοιτάει το άλλο. Κι άντε και κανένα γκομενάκι περιωπής, με το μίνι και το μπλουζάκι, 69 νούμερα (όχι τυχαία) μικρότερο σε ύψος και φάρδος (η λογική του "τι κι αν έχω, τι κι αν δεν έχω, εγώ θα το δείξω") ν' ανέβει σε κανένα τραπέζι ή πάνω στον πάγκο να δεις πόσο καλύτερα τη βρίσκει το παλικάρι. Με τρέλα και κορδέλα δηλαδή. Το Νέο, Εκσυγχρονισμένο, Οικονομικό και Ατομικά Συμφεροντολογικό Αλβανικό Έπος εντός, πλέον, των Πυλών. Καημένε Ρασούλη αν ήξερες που θα καταντούσε το "Πότε Βούδας, Πότε Κούδας" ίσως και να έκοβες τα χέρια σου, όταν το έγραφες.

Όλες οι ιδεολογίες, όλες οι θρησκείες, όλα τα κοινωνικά συστήματα πατάνε πάνω σ' ένα τραγικό λάθος, σε μια πλαστογραφία. Ότι ο άνθρωπος είναι καλός και διακρίνεται από αγαθό πνεύμα συνόλου. Γι' αυτό όλες οι ιδεολογίες, όλες οι θρησκείες, όλα τα πολιτικά συστήματα δεν περπάτησαν και δε βοήθησαν τον άνθρωπο. Διότι απλούστατα στηρίζονταν σ' ένα ψέμα. Η Επιστήμη βοήθησε τον ¶νθρωπο. Η Τέχνη, το ίδιο. Ο Αθλητισμός, επίσης. Αυτά, όχι μόνο βοήθησαν τον άνθρωπο αλλά και τον ανέβασαν. Οι θεωρίες, οι κάθε είδους θεωρίες πολιτικές ή θρησκευτικές, κοινωνικές ή οικονομικές δεν τον βοήθησαν, αντίθετα τον κρατήσανε πίσω, όχι σαν άτομο αλλά σαν κοινωνικό όν. Κι όσο ήταν απλά θεωρίες, που μπορούσες να τις μελετήσεις, όλα ήταν μια χαρά. Μόλις πέρασε λίγος καιρός που άρχισαν να εφαρμόζονται κι έγιναν πράξη και μπήκαν στην παραγωγή, βγήκαν τα στραβά τους στη φόρα. Κι αν τα στραβά βγήκαν από λάθος "υλοποίηση" της θεωρίας έχει καλώς, ελπίζεις ότι κάτι μπορεί να γίνει. Αλλά όταν για τα στραβά φταίει η ίδια η θεωρία, ουδείς γυρνάει πίσω να την αλλάξει. Αντίθετα εκμεταλλεύεται κάθε δύναμη και κάθε αδυναμία της προκειμένου να την κάνει πράξη που θα τον ανεβάσει ατομικά και μόνο. Είναι εύκολο να φτιάχνεις και να τεκμηριώνεις τη θεωρία "έξω από το ΝΑΤΟ" και να την κάνεις σύνθημα, αλλά όχι πράξη. Είναι εύκολο να φτιάχνεις τη θεωρία ότι ο "νόμος είναι το δίκιο του εργάτη" αλλά είναι πολύ δύσκολο να το κάνεις πράξη, όταν οι εργάτες δεν είναι όλοι δικοί σου. Γιατί αυτός είναι ο τελικός στόχος και σκοπός κάθε θεωριοποιού. Να φτιάξει δικούς του. Η υγιής α-ν-εξαρτησία, αυτο-διαχείριση, αυτο-κίνηση, αυτο-χρηματοδότηση είναι κάτι που πονάει, που βγάζει μάτι, είναι κάτι που γίνεται σημείο γέννησης "ζήλιας", "φθόνου " κι ενίοτε "φόβου" ότι ο λειτουργών με τα παραπάνω σημεία θα γίνει το νέο κέντρο εξουσίας, άσχετα αν ο κακομοίρης έχει τέτοιο σκοπό ή όχι. Το κακό είναι ότι είναι πολύ πιθανό να είναι αυτός ο σκοπός του. Αν δεν είναι έχασε. Είναι το χλωρό που θα καεί μαζί με το ξερό από την φωτιά-εξουσία.

Αρχή σχετικής παρενθετικής παραγράφου. Η Αυτοκρατορία, λίγες βδομάδες πριν, έφτιαξε μια θεωρία απλή, ανθρώπινη και παλικαρίσια, "παίζω για τη χώρα μου, για τους φιλάθλους της χώρας μου, για τη φανέλα της ομάδας μου, για τους οπαδούς της ομάδας μου". Σκάσανε μύτη τα Ελληνάκια μέσα στο Κεμάλ Ατατούρκ Σπόρτ Σαράϊ και κάνανε πράξη τη θεωρία. Τη μόνη θεωρία που μπόρεσε να ξανανεβάσει στο θρόνο του τον Αυτοκράτορα. Ακόμα κι αυτή η θεωρία των πιθανοτήτων ήταν εναντίον του -για πολλούς δε από τους υπόλοιπους Έλληνες κουβέντα να μη γίνεται, ήταν εναντίον του. Δουλειά και μια κρυφή πίστη που την είπε ο Παναγιωτάκης ο Λιαδέλης. "Έπρεπε να σηκώσω το κύπελλο Κόρατς εκεί μέσα. Ήταν χρέος μου και καθήκον". Νάστε καλά ρε καλόπαιδα, καμιά φορά πρέπει να μας κάνετε να αισθανόμαστε και λίγο έτσι γιατί εδώ μέσα χάσαμε τη δυνατότητα να αισθανόμαστε περήφανοι από μόνοι μας. Καταντήσαμε να θέλουμε σπρώξιμο γι' αυτό το συναίσθημα.

Πέρας σχετικής παρενθετικής παραγράφου.

Χρόνια τώρα, 5-10 φορείς (πανεπιστημιακοί και προσκείμενοι περιβάλλοντες χώροι) δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους για το πώς θα λειτουργήσει το δίκτυο τηλεματικής στην Ελλάδα κι ο λόγος της ασυνεννοησίας και ανοησίας τους ήταν ότι τρωγόταν σα τα κοκόρια για το ποιος θα είχε το πάνω χέρι, ποιος θα ήταν ο "νταβάς", για το ποιος θα υπέγραφε τα "επίσημα έγγραφα" φαρδιά πλατιά. Τρεχάτε τώρα καλά μου ποδαράκια. Όποιος δεν έχει μυαλό έχει ποδάρια. Ε, αυτό το φαινόμενο πρώτα απ' όλα εμφανίζεται εσωτερικά στον κάθε φορέα κι οι άλλοι, προς το παρόν, κομμάτια να γίνουν. Εδώ μέσα, στο ΕΜΠ, το πρόβλημα συνεχίζει να υφίσταται -και δεν θα εκπλαγεί κανένας αν σε μερικά χρόνια δημιουργηθεί και το Τμήμα Δρομέων Μηχανικών Ε.Μ.Π. Πρόβλημα που αντικειμενικά γεννήθηκε εκ του μη όντως. Γεννήθηκε και μεγαλώνει μέρα με τη μέρα κι όσο πλησιάζει η ημέρα της κρίσης θα μεγαλώνει. Ξέχασαν άπαντες οι εμπλεκόμενοι ότι καλούν τους κρίνοντες να τους κρίνουν μέσα από τις ομάδες και τις κλίκες και τις κάστες που οι ίδιοι έχουν φτιάξει. Στηρίζονται, όμως, σ' όλους αυτούς, τους εν ζωή και μη, που αγωνίστηκαν να στηθούν αυτά που σήμερα λέγονται ΕΜΠ και Τμήμα Ηλεκτρολόγων και Ινστιτούτο. Ο πατέρας και το "παιδί". Ένας πατέρας που όσο βλέπει το "παιδί" του να μεγαλώνει και να ζητά να κάνει τη ζωή του, όπως όλα τα παιδιά του κόσμου, επιμένει να το τραβά πίσω. Ένας πατέρας που θέλει το παιδί του βουτυρομπεμπέ κι όχι δυνατό, ανεξάρτητο κι αντρειωμένο.

Κι όμως την ημέρα της κρίσης, πατέρα, κληροδοτείς στον κόσμο τα "παιδιά" σου, τίποτε άλλο. Αυτό είναι το μόνο πράγμα για το οποίο "τιμάσαι" και "μνημονεύεσαι". Οι αξίες και τα πιστεύω του "παιδιού" σου θα μείνουν ως κληροδότημά σου στον κόσμο και για τις δυνατότητες που έδωσες στο "παιδί" σου θα κριθείς, πατέρα. Για τις "διδαχές" σου προς αυτό, θα κριθείς πατέρα. Δεν είναι όλα ποσοστά στον κόσμο, πατέρα. Δεν είναι όλα "πάρε δώσε" στον κόσμο, πατέρα. Δεν είναι όλα "Πάρτα Όλα" στον κόσμο πατέρα.

Γιώργος Κρητικός Δρ. Πολυ-τεχνίτης Άλλα άρθρα του συγγραφέα