Έχουν περάσει ήδη πέντε χρόνια από εκείνον το βροχερό Σεπτέμβρη του 1992 που υπήρξαμε πρωτοετείς φρεσκοεισαχθέντες Ηλεκτρολόγοι στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή μας τα πέντε αυτά χρόνια έχουν διαφορετική υφή και αξία για τον καθένα από εμάς, αξία προσωπική και καθόλου αντικειμενική για να αξίζει να παρουσιαστούν σε ευρύ κοινό. Αυτό όμως που πιστεύω ότι έχει κάποιο ενδιαφέρον είναι το σύνολο των νέων εμπειριών και εννοιών που εισέβαλλαν στη ζωή μας προβληματίζοντάς μας σε θεματικά πεδία διαφορετικά από αυτό της επιστήμης του Ηλεκτρολόγου, θέματα αξιών και συμπεριφοράς, θέματα οργάνωσης και δημοκρατίας, θέματα παιδείας, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

Για να περιγράψει κανείς όλες αυτές τις κοινές εμπειρίες, είναι αναγκαίο να αποφύγει τα ξεσπάσματα πάθους και θυμού ή θαυμασμού και ικανοποίησης και να προσπαθήσει να επιμείνει (όσο το δυνατόν) στις γενικότερες, κοινά αποδεκτές εντυπώσεις, που παρουσιάζουν και σημαντική ποιοτική αξία. Πιστεύω, επίσης, ότι θα ήταν χρήσιμο να αναπτυχθεί το ζήτημα κατά θεματικές ενότητες, ώστε να είναι περισσότερο κατανοητά τα ερωτήματα που παρουσιάζονται κατά περίπτωση. Ένα τέτοιο σκεπτικό, ενέχει βέβαια τον κίνδυνο αφαιρέσεων και γενικεύσεων, γι'αυτό καλό θα είναι να έχει κανείς υπόψη του ότι τα παρακάτω θέματα σχετίζονται άρρηκτα μεταξύ τους, αλλά και ότι αυτά παρουσιάζονται μέσα στην ελληνική κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα και σε ένα ίδρυμα του κύρους και της οικονομικής κατάστασης του ΕΜΠ.

Α. Η ΥΛΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

Φοιτώντας κανείς σε ένα από τα μεγαλύτερα ιδρύματα της χώρας (και ίσως της Ευρώπης) περιμένει τουλάχιστον η υλική υποδομή να βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Λέγοντας υλική υποδομή μπορούμε γενικότερα να εννοούμε τα κτίρια, τα εργαστήρια, τους χώρους αναψυχής, τους χώρους ψυχαγωγίας και δραστηριοτήτων, τους χώρους μαθημάτων. Κατά κοινή ομολογία το σύνολο των παραπάνω χώρων είτε δεν υπήρχε, είτε δεν επαρκούσε, είτε βρισκόταν σε κακή κατάσταση.

Α1. Χώροι διδασκαλίας: Ως Ηλεκτρολόγος εισαχθής το 1992, έχει κανείς δικαίωμα να μιλήσει για απουσία εγκαταστάσεων για τη διεξαγωγή μαθημάτων και εργαστηρίων στο συγκρότημα Πολυτεχνειούπολης Ζωγράφου, με αποτέλεσμα την αδιάκοπη (καθημερινή σχεδόν) μετακίνηση των φοιτητών Πατησίων-Ζωγράφου, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες. Οι πληροφορίες που αναφέρουν ότι κάποιοι καθηγητές προτιμούσαν να κατεβάσουν ένα ολόκληρο έτος φοιτητών από του Ζωγράφου στην Πατησίων για δίωρο μάθημα από το να κάνουν οι ίδιοι την αντίθετη διαδρομή, γιατί απλώς αισθάνονταν κουρασμένοι, ελέγχονται για την ευστάθειά τους. Το αποδίδουμε λοιπόν στην έλλειψη επαρκών κτιριακών εγκαταστάσεων. Για την ποιότητα των χώρων διεξαγωγής μαθημάτων και εργαστηρίων μπορώ μόνο να αναφέρω ως αρνητικά:

• την κατά καιρούς απουσία θέρμανσης -η τραγική γνωριμία με το φαινόμενο είχε γίνει στο Μάθημα Ανάλυση Ι όπου γράφαμε εξετάσεις με μπουφάν και αλίμονο σ'αυτόν που στην κασετίνα του δεν είχε γάντια,
• την απουσία τακτικού σέρβις σε όλα τα εργαστήρια -με αποτέλεσμα για παράδειγμα να μοιράζονται 15 ομάδες εργασίας 2 τροφοδοτικά (που φέρναμε από το σπίτι μας),
• την ανεπαρκή χωρητικότητα όλων των αιθουσών -αξίζει κανείς να αναφέρει την απάντηση καθηγητή Ηλεκτρολόγων στο αίτημα διαίρεσης κάποιου έτους σε δύο τμήματα λόγω ανεπάρκειας καθισμάτων στο αμφιθέατρο: "σε δύο εβδομάδες δεν θα παρακολουθείτε ούτε οι μισοί από εσάς" και βέβαια είχε βρει τον τρόπο να το επιτύχει.

Α2. Χώροι αναψυχής: Χώροι αναψυχής στο ΕΜΠ θεωρούνται τα κυλικεία, τα οποία μπορώ να πω ήταν πάντα σε αρκετά καλή κατάσταση. Αυτό εκτιμώ ότι οφειλόταν στον αλτρουϊσμό (...) των κυλικειατζήδων, που με πολύ μεράκι φρόντιζαν ώστε οι χώροι να είναι αρκετά δελεαστικοί για τους πελάτες.

Α3. Χώροι ψυχαγωγίας: Το θέμα αυτό αποτελεί μία κατά γενική ομολογία λυπητερή ιστορία, εάν έχει κανείς παρακολουθήσει τα ΝΥΓΜΑτα της τελευταίας χρονιάς. Ενώ σε όλα τα μεγάλα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής υπάρχουν άριστα οργανωμένα student unions με θεατρικές, μουσικές και αθλητικές δραστηριότητες, με διοργάνωση εκδηλώσεων, συζητήσεων και εκδόσεις εφημερίδων, το ΕΜΠ φαίνεται να κωφεύει στις ανάγκες των φοιτητών του.

Στο ΕΜΠ εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν Τμήμα Μουσικής, Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Θεατρικός Τομέας όμως δεν φαίνεται να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των φοιτητών. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι και τα τρία έχουν φτάσει εκεί που βρίσκονται χάρη στην ευαισθησία και το μεράκι ορισμένων ανθρώπων όπως ο κ.Μερκάτης, ο κ.Κυρίτσης, ο κ.Μητσούλης και ο κ.Μακρίδης (σίγουρα κάποιον ξεχνάω, ας με συγχωρήσει). Το ζήτημα είναι ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν έχουν προβληθεί κεντρικά, ώστε να γίνουν συνείδηση στο μέσο φοιτητή. Επίσης, τουλάχιστον οι χώροι που έχουν διατεθεί για να στεγάσουν αυτές τις δραστηριότητες είναι μη κεντρικοί και γενικά ανεπαρκείς Ας ρίξει κανείς μια ματιά στο γυμναστήριο ΕΜΠ, που υποτίθεται ότι απευθύνεται σε 10.000 φοιτητές, για του λόγου το αληθές. Αξίζει τέλος να σημειώσω, ότι παρακολουθώντας πέρυσι μία συναυλία, ένα θεατρικό έργο και κάποια μαθήματα ειδικών αθλημάτων διεπίστωσα ότι τα τμήματα αυτά έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν πολλά στο μέσο φοιτητή.

Σχετικά με το student union θα μπορούσα να γράψω μερικές δεκάδες σελίδες. Αξίζει να σημειώσω ότι το ΝΥΓΜΑ επί δύο χρόνια έκανε προφορικές και γραπτές εισηγήσεις στους κυρίους Πολύζο, Τσαμασφύρο και Μαρκάτο για ίδρυση φοιτητικής λέσχης με ψυχαγωγικούς σκοπούς (αίθουσες συζητήσεων, προβολές, έκδοση φοιτητικών εντύπων κ.λπ.). Τις προτάσεις μας πάντα ακολουθούσε γενικός ενθουσιασμός (σωστός οργασμός) αλλά πάντα κατέληγαν σε υποσχέσεις που έδιναν φρούδες ελπίδες. Το αποκορύφωμα ήταν όταν ο κ.Μαρκάτος σήκωσε το τηλέφωνο και επιβεβαίωσε με τον αρχιτέκτονα ότι θα χτιστεί φοιτητικό στέκι στις πλατείες κέντρου (έναντι εστιατορίου) "μέχρι τον Ιανουάριο του 97 -άντε το Φλεβάρη". Σε μία επόμενη συνάντηση, ο κ.Πολύζος μας έστειλε στον αρχιτέκτονα για να εγκρίνουμε τα σχέδια (τα ανύπαρκτα). Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που (δεν) βλέπετε.

Ας σημειώσουμε ότι στις web σελίδες όλων των αμερικάνικων πανεπιστημίων πληροφορίες για τα student unions βρίσκονται στην εισαγωγική σελίδα σε περίοπτη θέση (μάλιστα, στη σελίδα του MIT είναι το πρώτο link φάτσα-κάρτα). Στην πολύ καλή κατά τ'άλλα σελίδα του ΕΜΠ δεν υπάρχει κανένα link (θα ήταν ένα link στο πουθενά).

Α4. Λοιποί πανεπιστημιακοί χώροι: Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, εφόσον θα αναφερθούμε στη βιβλιοθήκη, το εστιατόριο και το ιατρείο ΕΜΠ.

Η κεντρική βιβλιοθήκη ΕΜΠ είναι πολύ καλή, τουλάχιστον σχετικά με αυτήν που υπήρχε πριν από ένα χρόνο. Ας μην επιμείνουμε στο τραγικό παρελθόν και ας δούμε την υπάρχουσα κατάσταση. Η βιβλιοθήκη είναι παντελώς ανενημέρωτη. Είναι σπάνιο κανείς να βρει σοβαρούς τίτλους στο αντικείμενό του, κι εφόσον τους βρει, είναι απίθανο να μην τους έχει δανειστεί κάποιος που τους έχει καθυστερήσει πολύ (ίσως για πάντα). Πληροφορίες που φέρουν καθηγητές να δανείζονται βιβλία ανεπιστρεπτί κρίνονται αναληθείς. Είναι πάντως λυπηρό σε ένα ίδρυμα που η τεχνολογική πραγματικότητα αλλάζει κάθε έξι μήνες, η βιβλιοθήκη να βρίσκεται πέντε χρόνια πίσω. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, οι καθηγητές έχουν επιφορτιστεί με την ευθύνη της ενημέρωσης της βιβλιοθήκης για νέους τίτλους. Λυπηρή είναι επίσης η απουσία από τη βιβλιοθήκη ικανού αριθμού τερματικών για την εξυπηρέτηση των φοιτητών.

Φθάνουμε δυστυχώς και στο θέμα του εστιατορίου. Δεν υπάρχει ικανός χώρος να παραθέσω όλες τις σχετικές απόψεις. Συνοψίζονται πάντως σε ένα πρησμένο στομάχι 15' μετά το φαγητό και ένα άδειο 30' μετά. Ελέγχεται ως αναληθής η πληροφορία ενός φίλου ότι ένιωσε αδυναμία μετά το πρώτο εξάμηνο στη σχολή και στις εξετάσεις αίματος του βρήκαν έλλειψη σιδήρου, ενώ έτρωγε σε καθημερινή βάση στο εστιατόριο ΕΜΠ. Στο εστιατόριο δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα χώρου, οι κακές γλώσσες όμως μιλάνε για θέμα αισθητικής.

Φροντίστε να μην πάθετε κάτι στον χώρο του ΕΜΠ. Εάν καταφέρει κανείς να τη βγάλει καθαρή μέχρι να εντοπίσει το ιατρείο μέσα στην Πολυτεχνειούπολη, τότε θα το βρει κλειστό. Και όπως μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει, μία κλειστή υπηρεσία δεν διαθέτει ούτε ράντζα. Πληροφορηθείτε τις ώρες λειτουργίας, ώστε να ξέρετε πότε να περπατάτε με αποφασιστικότητα στα σπασμένα πλακάκια των Γενικών Εδρών και πότε όχι.

Β. ΟΡΓΑΝΩΣΗ

"Hell is where cooks are British, police is German, mechanics are French, lovers are Swiss and it is all organized by the Greeks". Σοφή η ρήση αν και ξενόφερτη. Μπορεί οι ιθύνοντες του ΕΜΠ τα πέντε αυτά χρόνια να μας έπεισαν ότι το ΕΜΠ είναι το κορυφαίο ίδρυμα της χώρας, υπάρχει όμως γενικά η αίσθηση ότι δεν πείθουν για τις οργανωτικές τους ικανότητες.

Β1. Τα προγράμματα σπουδών: To πρόγραμμα σπουδών του τμήματος Ηλεκτρολόγων ομοιάζει με μενού εστιατορίου κατά τους αρνητικούς κριτές του. Αποτελεί το μέγιστο εφιάλτη των χρωστούντων μαθήματα φοιτητών. Πράγματι, στα πέντε χρόνια που περάσαμε ως μεταπτυχιακοί φοιτητές, σε κανένα διδακτικό έτος τα μαθήματα δεν έμειναν σταθερά. Παρουσιάστηκαν λοιπόν τραγελαφικά φαινόμενα, όταν κάποιος χρωστούσε κάποιο μάθημα προηγούμενου εξαμήνου, να δίνει σε κάθε εξεταστική και διαφορετική ύλη και κάποιες φορές ακόμα και διαφορετικό μάθημα! Κάποιες φορές μάλιστα αναγκαζόταν να παρακολουθήσει τα εργαστήρια από την αρχή, όπου τώρα οι εργασίες προς παράδοση είχαν αλλάξει. Απαράδεκτη κρίνεται η φιλική παρατήρηση μεταξύ συμφοιτητών "τελικά, εσείς μάθατε περισσότερα".

Β2. Οι συναλλαγές με τη Γραμματεία: Το θέμα έχει πλέον εξαντληθεί στο ΝΥΓΜΑ. Μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις με τις γραμματείες, κατορθώσαμε να έχουμε κάπως καλύτερη εξυπηρέτηση. Σίγουρα πάντως κατορθώσαμε να μην παίρνουμε προσβλητικές απαντήσεις, όταν ζητάμε να εξυπηρετηθούμε. Αισθητή βελτίωση υπάρχει στις καθυστερήσεις έκδοσης πιστοποιητικών και λοιπών εγγράφων (οι πληροφορίες μου λένε ότι αυτό οφείλεται στο νέο μηχανογραφικό σύστημα το οποίο τελικά δούλεψε). Πάντως, ανυπέρβλητες δυσκολίες υπάρχουν όταν ζητούνται από τις γραμματείες μη τυποποιημένες βεβαιώσεις (εάν ας πούμε θέλετε τη σειρά κατάταξής σας στο έτος για να διεκδικήσετε κάποια υποτροφία, πρέπει να εκλιπαρήσετε). Επίσης, οι ώρες λειτουργίας των γραμματειών είναι δραματικά ανεπαρκείς, ειδικά στις περιόδους εγγραφών οπότε επικρατεί πανικός.

Το ωρολόγιο πρόγραμμα είναι ο πονοκέφαλος όλων των Ηλεκτρολόγων. Μετά από επανειλημμένες προσπάθειες διαπιστώσαμε ότι είναι ευκολότερο να πλαστογραφήσεις 30 μαθήματα και να πάρεις πτυχίο παρά να αλλάξεις το ωρολόγιο πρόγραμμα με τη συγκατάθεση των ιθυνόντων. Στην περίπτωση που δύο μαθήματα συμπίπτουν στο ωρολόγιο πρόγραμμα, πρέπει σε συνεννόηση με τους καθηγητές να αλλαχθούν οι ώρες ώστε να βολεύουν τους πάντες. Αυτό δεν μπορεί να γίνει πάντα (για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε). Σημειώνεται βέβαια και το εξής απίστευτο: οι καθηγητές να μπαίνουν στα πρώτα μαθήματα και να θυμούνται από μνήμης τί αλλαγές πρέπει να γίνουν στο ωρολόγιο πρόγραμμα, ώστε να εξυπηρετεί. Δεν έχει φροντίσει όμως κανείς να αλλάξει και το επίσημο ωρολόγιο πρόγραμμα, στο οποίο κάθε χρόνο γίνονται οι ίδιες περίπου αλλαγές, έχοντας εντωμεταξύ χάσει κάνα μήνα μαθημάτων.

Β3. Εργαστήρια: Η οργάνωση των εργαστηρίων παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον. Η πρώτη διδακτική ώρα του έτους χάνεται πάντα. Στη δεύτερη διδακτική ώρα έχουν ετοιμαστεί οι επίσημες καταστάσεις (κόλλες Α4 συνήθως με γραμμές και με μία ημερομηνία διεξαγωγής εργαστηρίου) όπου οι φοιτητές θα συμπληρώσουν τις προτιμήσεις τους. Με το σύνθημα "Μαρς" όλο το έτος ξεχύνεται προς την έδρα του αμφιθεάτρου για να προλάβει να συμπληρώσει το όνομά του στην ώρα που βολεύει, πριν κλείσει το τμήμα. Μετά από αιματηρά επεισόδια κάτω από το μειδίαμα του καθηγητή το πρόβλημα έχει ξεπεραστεί. Στο πρώτο εργαστήριο, εάν είναι έτοιμες οι εκφωνήσεις των ασκήσεων, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές παραδίδουν το μάθημα που θα έπρεπε να είχε παραδώσει ο καθηγητής πριν γίνει το εργαστήριο (αυτό γίνεται και επίσημα μερικές εβδομάδες μετά). Μετά από ένα διασκεδαστικό εξάμηνο, όπου οι καλές εργασίες (και οι καλές εργασίες είναι οι περυσινές εργασίες που πήραν 10) έχουν κάνει το γύρο του θριάμβου, παραδίδονται και οι φετινές. Συνήθως (προς μπάλωμα των εργαστηριακών κενών) παίρνουν όλες 10. Ας σημειώσω εδώ αυτό που είπα και παραπάνω, ότι δηλαδή πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την ελληνική κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, πριν κατηγορήσουμε κάποιους π.χ. τους καθηγητές.

Β4. Οι καθηγητές: Το υποκεφάλαιο των καθηγητών μάλλον πρέπει να μπει στο κεφάλαιο της Οργάνωσης, αφού πιστεύω ότι οι καθηγητές μας, ως διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί και ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι, ό,τι κακό κάνουν, το κάνουν από έλλειψη οργάνωσης ή αυτοοργάνωσης και όχι σκόπιμα. Πάντως, η ιστορία δείχνει και τα εξής:

Κάποιο μικρό ποσοστό των καθηγητών φέρεται να μην εμφανίζεται καθόλου στα μαθήματα που διδάσκουν στέλνοντας ως αντικαταστάτες μεταπτυχιακούς φοιτητές ή επιστημονικούς συνεργάτες.

Επίσης μικρό είναι το ποσοστό εκείνων που συστηματικά αργούν στα μαθήματά τους.

Μικρό φέρεται να είναι και το ποσοστό εκείνων των καθηγητών, των οποίων τα θέματα εξετάσεων δεν συμβαδίζουν με το επίπεδο των ακαδημαϊκών παραδόσεών τους. Πληροφορίες που φέρουν καθηγητές να απορρίπτουν συστηματικά κάποιο ποσοστό των φοιτητών κάθε χρόνο, ελέγχονται ως ψευδείς.

Ως ανακριβείς κρίνονται και πληροφορίες που φέρουν καθηγητές να διορθώνουν με τη "μέθοδο του ανεμιστήρα" (ό,τι πέσει απ'το τραπέζι κόβεται). Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι έχουμε προ πολλού ξεφύγει από τέτοιες μεθόδους βαθμολόγησης.

Τα παραπάνω, όχι τόσο κολακευτικά, καταλογίζονται σε μία μικρή μερίδα καθηγητών του ΕΜΠ. Έχουν κατά καιρούς διαρρεύσει ιστορίες διδακτορικών που έκαναν θελήματα, προπτυχιακών που κουβαλούσαν βαλιτσάκια για να πάρουν δεκάρια, συστηματικών απορρίψεων συγκεκριμένων φοιτητών από συγκεκριμένους καθηγητές. Προσωπικά, ντρέπομαι μόνο και να πιστέψω τέτοια πράγματα. Όσον αφορά στα παραπάνω παράπονα, θα ήθελα απλώς να παρατηρήσω ότι εάν υπάρχει κάποιος λόγος που οι καλύτεροι (όπως λένε οι καθηγητές) μαθητές διάλεξαν το ΕΜΠ για να κάνουν τις σπουδές τους, είναι για να παρακολουθήσουν τις διαλέξεις των καλύτερων εν Ελλάδι καθηγητών. Και αυτό δεν πρέπει να μπορεί κανείς να τους το στερήσει.

B5. Προστασία των φοιτητών έναντι τρίτων: Τρομακτική αδυναμία παρουσιάζει το ΕΜΠ στο να προστατεύσει τους φοιτητές τους από την αισχροκέρδεια τρίτων εντός του ιδρύματος. Τέτοια θέματα έχουν τεθεί επανειλημμένως επί τάπητος, όμως οι ιθύνοντες φαίνονται να κωφεύουν και σ'αυτά.

Πρώτο και καλύτερο το θέμα του εστιατορίου, όπου το φαγητό έχει πάρει αύξηση 200 και πλέον δραχμές μέσα σε δύο ακαδημαϊκά έτη. Τα ερωτήματα που μπορούν να τεθούν είναι πολλά. Λαμβανομένης υπόψη της ποιότητας του φαγητού, είναι δυνατόν αυτό να κοστίζει 700 δραχμές ημερησίως; Υπάρχει καμία λογική (πέραν της εισπρακτικής) να προπληρώνει ο φοιτητής και το βραδινό του φαγητό το μεσημέρι (δηλαδή να δίνει 700 δραχμές το μεσημέρι για να φάει και το βράδυ, ενώ είναι σίγουρο ότι το βράδυ δεν πρόκειται να ξαναφάει κανείς); Επιτρέπεται στο ίδιο κτίριο με το εστιατόριο να δουλεύει και πιτσαρία με τυπικές τιμές πιτσαρίας (δηλαδή όσο χειρότερο γίνεται το φαγητό στο εστιατόριο, τόσο περισσότερους πελάτες θα έχει η πιτσαρία); Ποιος θα προστατεύσει τον φοιτητή από αυτό το καθεστώς;

Το θέμα των κυλικείων είναι πέρα κάθε φαντασίας. Είναι δυνατόν τα μικροπράγματα που πωλούνται να κοστίζουν περισσότερο από όσο στα περίπτερα; Ενδεικτικά αναφέρω ότι οι τιμές των σάντουιτς είναι μεγαλύτερες από όσο στο Νέον ή στο Everest, ενώ οι τιμές στα γάλατα είναι ανεβασμένες κατά τουλάχιστον 50 δραχμές σε σχέση με τα super markets. Οι ιθύνοντες, μπροστά σε τέτοια παράπονα, ευαγγελίζονται τις συμβάσεις κ.λπ., οπότε δεν βρίσκει κανείς άκρη. Σε μία αντίστοιχη περίπτωση στα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης οι φοιτητές άνοιξαν αυτοσχέδια καντίνα που πουλούσε καφέδες και σάντουιτς στη μισή τιμή. Διεπίστωσαν λοιπόν ότι είχαν τη δυνατότητα να πληρώνουν 5 άτομα με μεροκάματο 15.000δρχ! Με λίγα λόγια οι κυλικειάδες μας πρέπει να έχουν θησαυρίσει, σε σημείο να αναρωτιέμαι μήπως οι ιθύνοντες κάνουν τα στραβά μάτια.

Μην αναφερθώ στο φαινόμενο Παπασωτηρίου, ξέρετε, εκείνο το τεχνικό βιβλιοπωλείο μέσα στην Πολυτεχνειούπολη. Κατά πρώτον, πώς είναι δυνατόν μέσα σε ακαδημαϊκό χώρο να στεγάζουμε εταιρείες, από τη στιγμή που (λέμε ότι) δεν έχουμε κτίρια για να ιδρύσουμε student union (να δώσουμε και κάνα αμφιθέατρο στα MacDonalds). Κατά δεύτερο λόγο, οι τιμές των βιβλίων και χαρτικών είναι αρκετά τσιμπημένες, ενώ η εξυπηρέτηση είναι απαράδεκτη. Να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι ενώ διαθέτουν δύο αυτόματα φωτοτυπικά μηχανήματα, αρνούνται επανηλειμμένα να βγάλουν φωτοτυπίες για τους φοιτητές λέγοντας είτε ότι έχουν δουλειά είτε ότι τα φωτοτυπικά έχουν χαλάσει. Αναρωτιέμαι εάν η σύμβαση που υπέγραψε το ΕΜΠ με την εταιρεία περιείχε και κάποιους όρους ή απλώς το ύψος του μισθίου.

B6. Διοικητικές Υπηρεσίες του ΕΜΠ: Το ΕΜΠ ως δημόσια υπηρεσία διακρίνεται από υπηρεσίες και παραϋπηρεσίες που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν ανάγκες του ιδρύματος και των φοιτητών, τελικά όμως αποδεικνύεται ότι αναλώνονται μέσα στη γραφειοκρατία και τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία. Θεωρώ τυχερό το ΕΜΠ που όλοι σχεδόν οι διοικητικοί του υπάλληλοι επιδεικνύουν τρομακτική προθυμία και εργατικότητα. Αυτό τολμώ να το επιβεβαιώσω από την προσωπική μου εμπειρία, όταν για υποθέσεις δικές μου ή του ΝΥΓΜΑτος βρισκόταν πάντα κάποιος πρόθυμος να με βγάλει από τη δύσκολη θέση όταν η υπόθεση είχε κολλήσει σε κάποια υπογραφή ή σε κάποιο συρτάρι. Για παράδειγμα, να αναφέρω την περίπτωση όπου είχε εγκριθεί κάποιο βοήθημα για την έκδοση του ΝΥΓΜΑτος από το Πρυτανικό Συμβούλιο και τα λεφτά είχαν καθυστερήσει 3 μήνες, χωρίς να ξέρει κανείς πού, με εμάς να μας λείπουν λεφτά για να πληρώσουμε το τυπογραφείο, όταν κάποιος διοικητικός διεπίστωσε ότι το χαρτί είχε κολλήσει στο συρτάρι του τότε Αντιπρύτανη κ.Πολύζου, ο οποίος εξηγήθηκε ότι είχε τσαντιστεί που του ανέθεταν να υπογράφει χαρτιά όταν δεν υπήρχε λόγος.

Στη γραφειοκρατία και την έλλειψη οργανωτικότητας από τους υψηλά ιστάμενους εκτιμώ ότι οφείλεται και η κακή λειτουργία αρκετών διοικητικών υπηρεσιών του ΕΜΠ, όπως των Πανεπιστημιακών εκδόσεων (τρώμε τη σκόνη του Πανεπιστημίου Κρήτης και μπράβο τους), του τυπογραφείου ΕΜΠ (ελέγξτε την ποιότητα εκτύπωσης των συγγραμμάτων με τα οποία μας προμηθεύουν) το οποίο διαθέτει επιεικώς ξεπερασμένα μηχανήματα, των Δημοσίων Σχέσεων (τα "μηνιαία" Πολυτεχνειακά "Νέα" εκδίδονταν με καθυστέρηση εξαμήνου και δεν έφταναν ποτέ στους φοιτητές), της ομάδας έκδοσης του Πυρφόρου (ο οποίος δεν έφτανε ποτέ στους φοιτητές αλλά παρουσίαζε και ελάχιστο ενδιαφέρον).

Γ. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι άλλο που θα μείνει τόσο ανεξίτηλα γραμμένο στη μνήμη των φοιτητών στο ΕΜΠ, όσο η λειτουργία των συλλογικών φοιτητικών οργάνων, η αυτοοργάνωση, η αυτονομία και "αυτοδιάθεση" των φοιτητικών συλλόγων. Κάπου πήρε το αυτί μου ότι οι παραπάνω όροι συνοψίζονται στη λέξη "αυτοϊκανοποίηση" αλλά προσωπικά απορρίπτω τέτοιες προσεγγίσεις.

Γ1. Οι φοιτητικές παρατάξεις: Ένας ορισμός νομίζω ότι περιγράφει πλήρως τον όρο: φοιτητικές παρατάξεις είναι αυτές που με βεβαιότητα δεν εκπροσωπούν τα συμφέροντα του φοιτητή. Εάν υπάρχει παράταξη που να το έκανε, δεν αποτελεί εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, αλλά βλάβη στη γενικότητα.

Δεν πιστεύω ότι είναι σκόπιμο εδώ να αναφέρει κανείς το ποιόν και τα πιστεύω της κάθε παράταξης. Μπορούμε να αναφέρουμε γενικά ποιοτικά στοιχεία. Ελάχιστες είναι οι παρατάξεις που δεν χειραγωγούνται από κάποιο έγκριτο κόμμα και ελάχιστοι είναι εκείνοι που ανήκουν σε τέτοιες παρατάξεις και δεν ενδίδουν στις απαιτήσεις που επιβάλλει η γραμμή του κόμματος (εδώ άλλοι ενδίδουν στη γραμμή που επιβάλλει ένας "κόμματος" θα μου πείτε). Ακόμα λιγότερες είναι εκείνες οι παρατάξεις που δεν προσπαθούν να καπηλευτούν ό,τι πιο πηγαίο και πιο αληθινό βγαίνει από νέους ανθρώπους που ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν την κοινωνία, τις δομές της και τους κανόνες που επιβάλλει η παραγωγή. Μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει αυτό τον ισχυρισμό κρίνοντας από την έκβαση των τελευταίων φοιτητικών κινητοποιήσεων (Νοέμβριος 1996), όταν οι ομάδες περιφρούρησης της κατάληψης έπεσαν θύμα των αριστερίστικων παρατάξεων που συνέτασσαν και ανακοίνωναν τα δικά τους ψηφίσματα. Λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική και κοινωνική ελληνική πραγματικότητα, επαληθεύουμε ότι δεν υπάρχει φοιτητική παράταξη που να μην εκπροσωπεί καταρχάς τα συμφέροντά της. Η δίψα για δημοσιότητα, εξουσία και γενικά η ματαιοδοξία παίζει πάντοτε το δικό της γνωστό καθοριστικό ρόλο.

Από αυτήν την πραγματικότητα δεν γλυτώνει κανείς. ΔΑΠ, ΠΑΣΠ, ΕΑΑΚ (αν υφίστανται πια), ΠΚΣ (ΚΝΕ), ΝΕ.Ο. (ΠΟΛ.ΑΝ.) και οι "ανεξάρτητοι" αριστεροί του ΣΥΝ πέφτουν στην ίδια παγίδα. Θυμίζουν εκείνους τους κομματάρχες στα χωριά που προσπαθούσαν με ψευτοϋποσχέσεις και ψευτοελπίδες να διατηρήσουν την κλίκα τους για να απολάβουν τα αγαθά της επιτυχίας (άνωθεν). Νομίζω ότι ο μέσος φοιτητής, όσο κι αν προσπάθησε, δεν κατάφερε να βρει λόγους για να ταχθεί στο πλευρό κάποιας παράταξης.

Τις φοιτητικές παρατάξεις δεν ενδιαφέρει η γνώμη του φοιτητή για αυτές (τουλάχιστον όσες γνωρίσαμε στο ΕΜΠ). Ποσώς επίσης ενδιαφέρονται για την πραγματική τους ισχύ στο φοιτητικό κόσμο. Τους αρκεί μία σφραγίδα, μία πλειοψηφία (έστω και αν κατά κανόνα λήφθηκε χωρίς απαρτία), μία απόφαση που δεν πέρασε, μία απόφαση που πέρασε για να πάρουν την καθιερωμένη τους χαρά και να πουν τα αγωνιστικά τους συνθήματα ξέροντας ίσως ότι κάτι τέτοιο ανεβάζει τις μετοχές τους στο κόμμα. Αν και πιστεύω ότι όλα τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν το κοινό αίσθημα, ίσως θα ήταν καλό να αναφέρω και μερικά από τα θετικά των φοιτητικών παρατάξεων. Λοιπόν ...

Γ2. Τα φοιτητικά όργανα: Φοιτητικά όργανα φρονώ ότι δεν υπάρχουν. Και νομίζω ότι με βεβαιότητα πρέπει κανείς να δηλώνει ότι δεν υπάρχουν για να μην απογοητεύεται όταν διαπιστώνει ότι αυτά, που υποτίθεται ότι υπάρχουν, δεν κάνουν τίποτα. Ο τρόπος δε με τον οποίο τα υποτιθέμενα φοιτητικά όργανα υποτίθεται ότι οργανώνουν τις υποτιθέμενες συνελεύσεις όπου υποτίθεται ότι ο καθένας μπορεί να πει τη γνώμη του ελεύθερα, αποδεικνύει ότι η ύπαρξή τους είναι απλά μία υπόθεση. Στις δημοκρατικότερες διαδικασίες παρουσιάζονται οι φασιστικότερες εκφάνσεις τους.

Αλησμόνητη είναι η περίπτωση, όταν κάποιος φοιτητής πρότεινε σε μία κρίσιμη συνέλευση Ηλεκτρολόγων την απόρριψη των πλαισίων που πλάσαραν τα κόμματα, τη συζήτηση επί μηδενικής βάσεως και την ανακοίνωση ψηφίσματος με τις θέσεις των φοιτητών στα ΜΜΕ. Η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών τότε σήκωσε τα χέρια συμφωνώντας, ενώ οι συνδικαλιστές διεφώνησαν με επιχειρήματα όπως "κάτσε κάτω ρε ψάρι", "άντε πνίξου ρε μα" και άλλα τέτοια. Η σύσσωμη αυτή αντίδραση έκανε πράξη για πρώτη φορά στη ζωή μας την εθνική συμφιλίωση βλέποντας δαπίτες και αριστερούς αγκαλιασμένους να λένε κάτω η συζήτηση - πάνω τα πλαίσια και να προσπαθούν να κατεβάσουν από το βήμα τον ηλίθιο και επικίνδυνο για το "πολίτευμα" και τη συμφιλίωση νεαρό.

Ας μην μιλήσουμε για την παρουσία των φοιτητικών αντιπροσώπων στις διάφορες επιτροπές του ΕΜΠ. Παρούσες δια της απουσίας τους. Θυμάμαι επεισόδιο με πρωταγωνιστή κάποιον αρχηγό φοιτητικής παράταξης, όταν σε μία ψηφοφορία επεδίωξε να ψηφίσει δύο φορές γιατί τέτοια ήταν η δυναμικότητα της παράταξής του στην επιτροπή, ενώ ήταν παρών μόνο αυτός.

Γ3. Ο μέσος ψηφοφόρος και ευαισθητοποιημένος φοιτητής: Ο μέσος φοιτητής σε πολλές περιπτώσεις έχει αποδείξει ότι έχει τη διάθεση να συζητήσει και να διεκδικήσει τα αιτήματά του. Απογοητεύεται όμως από την υπάρχουσα κατάσταση και απογοητεύεται τόσο πολύ που δεν προσπαθεί καν να πολεμήσει την απογοήτευσή του. Οι πιο δυναμικές φοιτητικές παρουσίες γίνονται στην πρώτη συνέλευση του χρόνου όπου το νέο αίμα (=πρωτοετείς) συμμετέχει δυναμικά στις διαδικασίες, έως ότου καταλάβει τι παίζεται. Στην επόμενη συνέλευση το παιχνίδι έχει τελειώσει και οι φοιτητικές παρατάξεις απολαμβάνουν αυτάρεσκα την αδιαφορία όλων πλέον των φοιτητών (και των πρωτοετών).

Νομίζω ότι δεν ωφελεί να μνημονεύσει κανείς όλες τις πολύ καλές προτάσεις μη κομματικοποιημένων φοιτητών που απήλαυσαν την αποδοχή της Συνέλευσης αλλά θάφτηκαν στις δημοκρατικές διαδικασίες. Αξίζει όμως να παρατηρήσει ότι ο μέσος φοιτητής δεν έχει διάρκεια στους αγώνες του και χάνει το παιχνίδι από τους φοιτητοπατέρες και τα "διαπλεκόμενα".

Νομίζω πως η παραπάνω ανάλυση είναι αρκετά ενδεικτική του πώς αισθάνεται ο μέσος απόφοιτος (ή φοιτητής) των Ηλεκτρολόγων ΕΜΠ και γενικότερα του ΕΜΠ. Διαισθάνομαι ότι κάπως έτσι είναι και για τους φοιτητές των άλλων σχολών, όμως δεν επιθυμώ να γενικεύσω από τη στιγμή που δεν έχω ιδία πείρα ή επαρκή στοιχεία.

Ενδιαφέρον θα είχε να μιλήσουμε και για θέματα όπως το εάν διατίθεται σωστά το 1,5δις δραχμές ετήσια έσοδα του ΕΜΠ ή το πώς επιτρέπεται άλλα εργαστήρια να μπορούν να συντηρούν δεκάδες project και άλλα να μην διαθέτουν ούτε τους αναγκαίους χώρους ή το ποιο είναι το κοινωνικό έργο του ΕΜΠ σε σχέση με αυτό που θα μπορούσε να είναι ή το ποιος συντηρεί τη γυμνασιακή νοοτροπία του "αγαπημένου της δασκάλας". Όλα αυτά όμως είναι μεγάλα θέματα και είναι στη διακριτική ευχέρεια του καθενός να τα αναπτύξει στο ΝΥΓΜΑ.

Όλα τα παραπάνω δεν αποδεικνύουν ότι το ΕΜΠ είναι ένα κακό ίδρυμα ούτε ότι εμείς περάσαμε δύσκολα χρόνια φοιτώντας σε αυτό (μάλλον δύσκολα περάσαμε αλλά όχι τόσο εξαιτίας των παραπάνω). Απλώς αποτελούν παρατηρήσεις που όλοι θα πρέπει να έχουμε κάνει λίγο ή πολύ στο παρελθόν και που κάποτε θα πρέπει να φροντίσουμε να τους δοθεί μία λύση.

Υ.Γ. Ένας πιο ειλικρινής λόγος που σταματάω εδώ είναι ότι βαρέθηκα να γράφω.

Γιάννης Ξηρουχάκης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (διδάκτωρ τρομάρα μου...) Άλλα άρθρα του